________________
अध्याय- २१ - निनप्रतिमालक्षण
ઉપર કહેલા છપ્પન ભાગ નીચે આઠ ભાગ=આંગળની પાટલી-ગાદી કરવી અને કેશાંતથી ઉપર ઉડ્ડીષ (શિખા) સુધીના છ ભાગ રાખવા. ચાર ભાગ કેશ અને એ ભાગ (શિખા) એ રીતે એઠી પ્રતિમાની ઉંચાઈના સિત્તેર્ ભાગ કહ્યા. હવે પ્રતિમાની પહેાળાઇના ભાગ સાંભળે.
आसनस्थ प्रतिमा - विस्तार विभाग
वक्त्रं विस्तारमानेनां अंगुलानां त्रयोदश । भालं चांगुलान्यष्टौ च नेत्रं चैत्राष्टमंगलम् ॥ २४ ॥
नासिकाग्रमंगुलैकम् फोरणं श्रयमं गुलम् | नेत्रांगुलानि चत्वारि द्वयं गुलोदयं
द्वयं च भ्रुवोर्मध्ये पुष्पा महोत्कटे । fagsोदयत्वारि विस्तारोऽपि तथैव च ॥ २६ ॥ ग्रीवा दशांगुला ज्ञेया क्षोभणा त्रयमंगुलाम् । द्विसार्द्धा गुलौ द्वयोष्ठौ सार्द्धांगुला बटी भवेत् ॥ २७ ॥
कक्षबाहू प्रकर्तव्यं द्वात्रिंशम गुल कटि विस्तारमानं च अंगुलानि च
भवेत् ॥ २५ ॥
बुधैः ।
पोडश ॥ २८ ॥
૭ અન્યત્ર ચૌદ આંગળનું મુખ પહોળુ કહ્યું છે.
૩૫૫
હવે એઠી પ્રતિમાની પહેાળાઈના ભાગ કહે છેઃ મુખ તેર આંગળ પહેાળુ, કપાળ (આગળના ભાગમાં) આઠ આંગળ-એ નેત્ર મળીને કુલ આઠ આંગળ પહેાળાઈ રાખવી. નાક ઉપલા ભાગે એક આંગળ પહેાળુ અને ક્ાણા આગળ ત્રણ આંગળ પહેાળું નાક રાખવુ. ગર્ભ થી નેત્ર ચાર આંગળ લાંખા અને બે આંગળ ઉંચા રાખવા. બે ભ્રમરની વચ્ચેનુ અંતર બે આંગળ રાખવું. પુષ્પબાણ જેવી ભ્રમરની આકૃતિ કરવી. દાઢી ચાર આંગળ ઊંચી અને ચાર આંગળ વિસ્તારમાં કરવી. ગળુ દેશ આંગળ પહેાળું અને (દાઢીથી) ત્રણ આંગળ ઉંડુ ગળુ ફરવુ. બે હાઠાના વિસ્તાર અઢી આંગળના અને દાઢી (હુડપચી) દેઢ ભાગની કરવી. માડું આગળ એ કાખ વચ્ચેનુ' અંતર ખાવીશ આંગળનું બુદ્ધિમાન શિલ્પીએ રાખવું. કેડના વિસ્તાર સાળ આંગળના રાખવે.
बाहुकक्षप्रमाणं च अष्टादशांगुलानि च ।
द्वादशांगुळ मध्ये च स्तनगर्भो विधीयते ॥ २९ ॥
