________________
૧૨૮
fફાધર અ ૧ જ્ઞાનgri ra विभक्त चा प्रासादे रिखाविस्तृतेः समम् ।
धनवंशस्य दीर्वत्वं मया प्रोक्तं मतानारे ।। ९३ ॥ ધ્વજદંડની લંબાઈનાં વિવિધ પ્રમાણે –(1) પ્રાસાદને વિસ્તાર જાંગીયે હોય તેટલો. (૨) ચેકીના પદના બે થાંભલાના વિસ્તારના ગાળા જેટલો. (૩) ગભારાના વિસ્તાર જેટલે. (૪) રેખા હોય તેટલા. (૫) પ્રાસાદના શિખરના પાયા જેટલો વિસ્તાર હોય તેટલો. એમ દવજાદંડ લા કરો. એ પાંચ પ્રકારનાં જુદાં જુદાં મતાંતરે મેં કહ્યાં છે. (તે પાંચ પ્રકારનાં જુદાં જુદાં નામો કહે છે.) ૯૨-૯૩ વિજ દંડ છે મા
विजयः शक्तिरूपश्च सुप्रभश्च जयावहः ।
पंचमो विश्वरूपस्तु प्रमाण तस्य कल्पयेत् ॥ ९४ ।। ઉપર કહેલા ધ્વજદંડની લંબાઈનાં પાંચ પ્રકારનાં નામ કહે છે. (૧) વિજય, (૨) શક્તિરૂપ, (૩) સુપ્રભ, (૪) જયાવહ અને (૫) વિશ્વરૂપ, એ પંચવિધ ધ્વજદંડનાં નામે જાણવાં. ૯૪ દરજદનાં અન્ય પ્રમાણે–
સંસ; સાવજતtવાં ફિસ્ટાત: જાતના
मध्यश्चाष्टांशहीनोऽसौ ज्येष्ठः पादोन: कन्यासः ॥ નીચે ખરાથી ઈડા કળશ સુધીની ઉંચાડના ત્રીજા ભાગ જેટલા લાબે દંડ - માનને, તેથી આઠમો ભાગ હીન કરે તે મધ્યમાનનો, અને ચોથો ભાગ હીન કરે તો કનિષ્ઠ માન જાવે. ક્ષીરાણવમાં વજદંડ પ્રમાણ–
पिंड च कथितं वत्स उदयं च ह्यतः शृणु ।। प्रासादकोणमर्यादा सप्तहस्तान्तक मतम् ॥
गर्भमाने च कर्त्तव्य यावत्पंचाशद्धस्तकम् ॥
દંડનું મન હવે હું કયાંથી લેવું તે કહું છું, તે સાંભળ. એકી સાત હાથના પ્રાસાદને કણરેખાના માને, પચીશ હાથ સુધીનાને ગર્ભગૃહના માને, અને પચાસ હાથ 1 સુધીનાને પાયાના વિસ્તારના માને, વજાદંડની લંબાઈ કરવી. ૨. ધ્વજદંડનાં વિવિધ માન
प्रासादपृथुमानेन इंडो ज्येष्ठः प्रकीर्तितः ।
मध्या हीनो दशांशेन पंचमांशेन कन्यस: ॥ પ્રાસાદ રેખાયે હાથ તેટલે વજદંડ લાંબે તે પેક માન, તેનાથી દશમો ભા બે હિન કરે તો મંગમાન, અને જો પાંચમો ભાગ હીન કરે તે કનિષ્ઠ માન જાણવું. -
भूलरेखाप्रमाणेन कनिष्ठ दंडसंभवम् ।
मध्यम द्वादशांशेन षडशेन तथोत्तमम् ॥ શિખરના પાયચા જેટલા વજદંડ કાન મા ન જાણું. તેમાં બારમે ભાગ વારવાથી મધ્યમાન, અને છ ભાગ વધારવાથી જયેક માત જાણવું,
