Swopagnyashabda maharnavnyas Bruhannyasa Part 2

SR No.: 008410
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha
Total Pages: 580
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 19 MB

Page 256

२४८
हि
- लघुम्याससंपलिते
[ पा० ४. सू० १९.]
"3
6
ce
सूष, मूष । “कृत् विक्षेपे" इत्यतः " कृ-श-पु-पूग्० " [ उणा० इति किस्यरे- पिठर । " उर्दि मानक्रीडनयोश्च ን अचि 40 ४१८.] इति ईरे- करीर । सहेः सौत्रात् " वक्त्रि संवरणे" दीर्घत्वे च ऊर्दी विमानम् । " गुर्दि क्रीडायाम् " गूर्द । “मल्लि धारणे” एभ्यो “ दृ कॄ-नृ० " [ उणा० २७. ] इत्यके- सुपूर्वादूर्दतेः सूर्द । खनेः “ द्वार-शृङ्गार भृङ्गार० " [ उण० सल्लक, वल्लक, मलक । मलते- मालक । मेघते- ४११. ] इति- खार । काकान् नयतीति “ कचित् ” [ ५. 5रचि- मेध | [ पलतेः ] “ पृ-पलिभ्यां टित् पिप च पूर्वस्य १. १७१ ] इति डे पृषोदरादित्वात्वे- काकण । द्रवतेः [ उणा० ११. ] इति- पिप्पल । हरते: “ स्वरेभ्यः ० " द्रोर्वा " [ उण० १८४ ] इति णे- द्रोण । ईहेर्न न्या- 45 [ उणा० ६.] इति इप्रत्यये तकतेरचि हरिरिव तक दित्वादने - अरीगामीहन :- अरीहण, “ पूर्वपदस्थात्० ” [ २. इति विप्रहे बहुलवचनाद् दीर्घत्वे- हरीतक, हरति ३. ६४ ] इति णत्वम् । “ उच्च समवाये " " चिक्कण० " रोगा निति हृ-रुहि ० " [ उणा० ७९. ] इति ईतके वा- [ उणा० १९० ] इति निपातनादणे कत्वे गुणाभावे च10 हरीतक । [ कुंड् शब्दे ] " कोर्वा ” [ उणा• ५२९. ] इति उकण । " वृश्च् वरणे " " नाम्युपान्त्य० " [५. १.५४.] शप्रत्यये कोशमततीति के - कोशातकी, कोषातकेति केचित् । इति के- वृश। आसपूर्वाद् ददातेः उपसर्गादातः 50 शमयति दोषानिति उणाद्यप्रत्यये राम, ड्यां- शमी । ताम्य [५. ३. ११०.] इति ङे- आसन्द । " अली भूषणादौ " न्त्यस्यां हा राम । हा तातेति विप्रयुक्ताद्याः स्त्रिय इति " कल्यलि० " तमी रात्रिः । सवनं- सवः, शोभनः सवोऽस्यामिति विग्रहेकुदु वैक्लव्ये " मृदि-कन्दि० " [ उणा० ४६५. ] 15 सुसवी औषधिजातिः । 'शृश् हिंसायाम्" इत्यस्य शृ- इत्यले कन्दल | सलन्द इति चिन्त्यम् । “ दिहींक् लेपे " शार्ङ्गादयः " [ उण० ९६ ] इति निपातनात् शृङ्ग देग्धीति लिहायचि - देह । दिहेः " मृदि-कन्दि० " ख्यां च शृङी विषम्, विषाणे तु पुं-नपुंसकम् । बिभर्ते: ४६५ इयलि- देहल | शके: " हृषिवृति ● उजा० ९४.] इति गे नागमे च - ४८५ ] इत्युले वर्चस्कादित्वात् षकारे- शष्कुल ।
[ उगा० २४६. ] इति इन्दकि- आलिन्द |
CC
>>
(5
<<
[ उणा 55 [ उणा०
]
33
cc
:>
भृवृभ्यां
“ शचि
"" सिवे
भृङ्ग । " बन्धंश् बन्धने " अतो " डी-नी-बन्धीन्धि० " ! व्यक्तायां वाचि " अचि- शच । 'षिबूच् उत्तौ 20 [ उण० ३२५ ] इति डिदिम्बे - बिस्व । “ 1 मृगूद् वरणे " | डि
〃
मजु
16
'कृशृ-शू० " [ उणा० ४४१ ] इति वरे - वर्वर ।
33 44
[ उणा० १२९. ] इति डित्यूचे - सूच । “पणि शब्दे " [मझिः सौत्रः ] ऋछिचटिवटि० " [ उणा 60 इति डे ३९७. ] इत्यरे- मञ्जर। अलज गण्डूज इति चिन्त्यौ । [ उणा० विजयतेः " 'तृजि.भू-वदि०
""
"
बाहुलकाद्
व्यवहार- स्तुत्योः पञ्चमाडुः ” [ उगा० १६८. ] दीर्घत्वे - पाण्ड | लुनाते: “लूगो हः [ उणा० २२१.] इत्यन्ते ५८६. ] इति है, अगतेश्च " कण्यणि० " [ उणा० १६९. ] तस्यायमित्यणि- वैजयन्ती । शलते: “ शल्यणे: ० " [ उणा25 इति डे लोहमिवाण्डमस्या लोहाण्डी नाम शकुनिः । " कम ५९ ] इति णित्यूके- शालूक । उपरि तस्यतीति लिहायच शब्दे " " कृण्यणि० " [ उणा० १६९. ] इति डे षट् पृषोदरादित्वादेरित्य[ स्ये ]कारस्याकारे उपरतस । छिनती-65 कण्डान्यस्या इति पृषोदरादित्वात् षकारस्य तालव्ये शकारे व्यचि- छेद । अप्राप्त इति- “ जातेरयान्तनित्यस्त्री० " तृतीयत्वाभावे - शष्कण्डी, पकडीत्यन्ये, हैमवतो कश्चिद् [२. ४. ५४ ] इत्यादिनेत्यर्थः । सतैः “ अस् ” [ उणा० वृक्षः । “पिड्डड् संघाते" अचि पिण्ड । " मडु भूषायाम् ९५२. ] इत्यसि - सरस्, अस्य पाठफलं दर्शयति- अस्याइत्यादिवचनात् - नकारान्तत्वादित्यादि । " अनसो वहेः क्विप् सश्च : भृदि - कन्दि० " [ उजा० १००६. ] इति - अनडुद्द, ब्याम् अनड्वाही 70 यौतेः सुनोतेच त्यादि । अनद्वाहीत्यस्य सिद्धयर्थमुपपत्तिं दर्शयति- अत एवे-' दीर्घत्वे च यूप, त्यादि । प्रत्यवपूर्वाद्रुहेस्ताच्छीलिके णिनि ज्यांच- प्रत्यव सूप | सं गतौ 'कृ-गृ-शुभ्यः० उजा० ४४१.] रोहिणी । प्रथिष् प्रख्याने " प्रथेरिवद् पृथ् च " 35इति पे अन्तस्योरादेशे च सूर्प । " प्रूत् प्रेरणे " अतो [ उणा० ५२१. ] इति इवटि पृथादेशे च पृथिवी । अयं
77
[ उणा० ४०३. ] मण्डर, अस्यैव ऋफिडा दित्वात्वे
26
[ उणा० ४६५. ] इत्यले वा - मण्डल
|
<<
"
यु-सु-कु० [ उणा० २९७. ] इति पे
"
37
“ रुक्मगीष्मकर्मसूमै ० " [ उणा० ३४६. ] इति मे रागमे च- हायनस्याये हायनोऽस्या इति वा प्रज्ञादित्वात् स्वार्थिकेऽणि75 सूर्म । मठतेर्मठन्ति - निवसन्ति अस्यामिति " स्थादिभ्यः ० ड्यां च - आग्रहायणी । अनद्वाहीप्रभृतीनां सप्रत्ययानां पाठे [ ५. ३ ८२. ] इति के कर्त्तर्यचि वा मठी । " पिठ फलमाह- सप्रत्ययपाठ इत्यादि- यदि प्रत्ययेन सह पाठे हिंसा-संक्लेशयोः " अतो " मृधुन्दि० [ उणा० ३९९ ] पुंवद्भावादीकारो निवर्त्तेत सप्रत्ययपाठोऽनर्थकः स्यात् तत्र गौरा
22
30
" जठर-ककर •
"
cc
"
५