Page Text
________________
अनेकान्तजयपताकाख्यं प्रकरणम्
[चतुर्थः
नास्ति कथं प्रतिभासते? प्रतिभासते चेत् कथं नास्तीति ?। अथ बहिः, यद् बुद्धौ प्रतिभासते तत् कथं बहिर्भवति, तद्धर्मत्वात्? । न ५चैतावताऽवस्तुत्वम्, स्खलक्षणबुद्ध्याकारस्यापि अवस्तुत्वप्रसङ्गात् तस्यापि बहिरसत्वात् । स बाह्यबलोपजात इति चेत्, इतरत्रापि समानमेतत् । न तथाविधं बाह्यमस्तीति चेत्, अतथाविधभावे किं प्रमाणम् । तदाकारज्ञानोत्पत्तिरिति चेत्, इयं तथाविधेऽपि
सदृशी। नेयं ततः, क्वचित् तदभावेऽपि भावादिति चेत्, निर्विकल्प१० बुद्धावपि तुल्यमेतत् । न सा साध्वी, तदाभासत्वादिति चेत्, इत
(खो० व्या०) तत्रैव नास्तीति व्याहतमेतत् । एतदेव भावयति-यदि नास्ति कथं प्रतिभासते? प्रतिभासते चेत् कथं नास्तीति ? । द्वितीयं विकल्पमधिकृत्याह-अथ बहिर्नास्ति यद् बुद्धौ प्रतिभासते तत् कथं बहिर्भवति तद्५ धर्मत्वात्-अधिकृततद्बुद्धिधर्मत्वात् । न चैतावता कारणेन बहिर्नास्तीत्यवस्तुत्वमस्येति । कुत इत्याह-खलक्षणबुद्ध्याकारस्यापि । किमित्याह-अवस्तुत्वप्रसङ्गात् । प्रसङ्गश्च तस्यापि-स्खलक्षणबुद्ध्याकारस्य बहिरसत्त्वाद् बुद्धिधर्मवेन । सः-स्खलक्षणबुद्ध्याकारः बाह्यबलोपजात इति चेत्, ततश्च तत्त्वतः तस्यापि बहिरसत्त्वादित्यसिद्धम् । एतदाशङ्कयाह-इतरत्रापि-अस्खलक्षणाकारे २० समानमेतद् यदुत स बाह्यबलोपजात इति । न तथाविधं-साधारणादिधर्मकं बाह्यमस्तीति चेत्, स्खलक्षणानामसाधारणत्वादित्येतदाशयाह-अतथाविधभावे असाधारणखलक्षणभावे किं प्रमाणम् ? । तदाकारज्ञानोत्पत्तिः-अतथाविधस्खलक्षणाकारज्ञानोत्पत्तिरिति चेत् प्रमाणम् , एतदाशक्याह-इयं तदाकारज्ञानोत्पत्तिः तथाविधेऽपि-साधारणादिधर्मके अस्खलक्षणेऽपीत्यर्थः, सहशी-साधा२५ रणा,साधारणाद्याकारस्याप्यनुभवादित्यर्थः। नेयं-तथाविधसाधारणाद्याकारज्ञानोत्पत्तिः ततः-तथाविधात् साधारणादिरूपाद् बाह्यवस्तुनः। कुत इत्याह-कचित्-अन्यत्र तदभावेऽपि तथाविधसाधारणादिधर्मकबाह्याभावेऽपि भावात्-तथाविधसाधारणाद्याकारज्ञानोत्पत्तेः घटाद्यभावेऽपि तथाविधविज्ञानभावात् । एतदाशङ्याह-निर्वि
कल्पकबुद्धावपि, अतथाविधासाधारणस्खलक्षणबुद्धावपीत्यर्थः । तुल्यमेतत्३० अनन्तरोदितं यदुत 'नेयं ततः' इत्यादि । उत्पद्यते च द्विचन्द्राद्यभावे निर्विकल्पकबुद्धिः। न सा तदभावभाविनी निर्विकल्पकबुद्धिः साध्वी, तदाभासत्वात्-साध्व्या१ 'साधारणादिकर्मक' इति अ-पाठः।
| SR No. | 008405 |
| Book Title | Anekantajay patakakhyam Prakaranam Part 1 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri |
| Publisher | Oriental Research Institute Vadodra |
| Publication Year | 1940 |
| Total Pages | 453 |
| Language | Sanskrit, English |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 10 MB |