Pravachana sara

SR No.: 008294
Original Sutra Author: Kundkundacharya
Author: Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Publication Year: 1980
Total Pages: 548
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 3 MB

Page 445

४१०
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
પ્રવચનસાર
किं किञ्चनमिति तर्क: अपुनर्भवकामिनोऽथ देहेऽपि । सङ्ग इति जिनवरेन्द्रा निःप्रतिकर्मत्वमुद्दिष्टवन्तः।। २२४।।
[ भगवानश्री ६६
अत्र
श्रामण्यपर्यायसहकारिकारणत्वेनाप्रतिषिध्यमानेऽत्यन्तमुपात्तदेहेऽपि परद्रव्यत्वात् परिग्रहोऽयं न नामानुग्रहार्हः किन्तूपेक्ष्य एवेत्यप्रतिकर्मत्वमुपदिष्टवन्तो भगवन्तोऽर्हद्देवाः । अथ त शुद्धात्मतत्त्वोपलम्भसम्भावनरसिकस्य पुंसः शेषोऽन्योऽनुपात्तः परिग्रहो वराकः किं नाम स्यादिति व्यक्त एव हि तेषामाकूतः । अतोऽवधार्यते उत्सर्ग एव वस्तुधर्मो न पुनरपवादः । इदमत्र तात्पर्यं, वस्तुधर्मत्वात्परमनैर्ग्रन्थ्यमेवावलम्ब्यम्।। २२४।।
संग त्ति सङ्गः परिग्रह इति हेतोः जिणवरिंदा जिनवरेन्द्राः कर्तारः णिप्पडिकम्मत्तमुद्दिट्ठा निःप्रतिकर्मत्वमुपदिष्टवन्तः । शुद्धोपयोगलक्षणपरमोपेक्षासंयमबलेन देहेऽपि निःप्रतिकारित्वं कथितवन्त इति । ततो ज्ञायते मोक्षसुखाभिलाषिणां निश्चयेन देहादिसर्वसङ्गपरित्याग एवोचितोऽन्यस्तूपचार एवेति।। २२४।। एवमपवादव्याख्यानरूपेण द्वितीयस्थले गाथात्रयं गतम् । अथैकादशगाथापर्यन्तं स्त्रीनिर्वाणनिराकरणमुख्यत्वेन व्याख्यानं करोति । तद्यथा - श्वेताम्बर - मतानुसारी शिष्यः पूर्वपक्षं
करोति
पेच्छदि ण हि इह लोगं परं च समणिंददेसिदो धम्मो । धम्मम्हि तम्हि कम्हा वियप्पियं लिंगमित्थीणं ।। २० ।।
अन्वयार्थः- [ अथ ] भे [ जिनवरेन्द्राः ] नवरेंद्र अभिलाषीने, [ सङ्गः इति ] 'हेड परिग्रह छे' खेम दुहीने, [निःप्रतिकर्मत्वम् ] अप्रतिर्भय (संस्ाररहित ) [ उद्दिष्टवन्तः ] किञ्चनम् इति तर्कः] तेमनो खेवो आशय छेडे तेने अन्य परिग्रह तो शानो होय ?
૧. ઉપાત્ત
२. अनुपात्त = अप्राप्त.
प्राप्त; भजेलो...
ટીકા:- અહીં, શ્રામણ્યપર્યાયનું સહકા૨ી કારણ હોવાથી જેનો નિષેધ કરવામાં આવ્યો નથી એવા અત્યંત ઉપાત્ત દેહમાં પણ, ‘આ (દેહ) પરદ્રવ્ય હોવાથી પરિગ્રહ છે, ખરેખર તે અનુગ્રહયોગ્ય નથી પણ ઉપેક્ષાયોગ્ય જ છે' એમ કહીને, ભગવંત અદ્વૈતદેવોએ અપ્રતિકર્મપણું ઉપદેશ્યું છે; તો પછી ત્યાં શુદ્ધાત્મતત્ત્વની ઉપલબ્ધિની સંભાવનાના રસિક પુરુષને શેષ અન્ય ‘અનુપાત્ત પરિગ્રહ બિચારો શાનો હોય-એવો તેમનો (–અર્હતદેવોનો ) આશય વ્યક્ત જ છે. આથી નક્કી થાય છે કે-ઉત્સર્ગ જ वस्तुधर्म छे, अपवाह नहि.
આ અહીં તાત્પર્ય છે કે વસ્તુધર્મ હોવાથી પરમ નિગ્રંથપણું જ અવલંબવાયોગ્ય છે. ૨૨૪.
[ अपुनर्भवकामिनः ] मोक्षना [ देहे अपि ] हेमां पा उपदेश्युं छे, तो पछी [ किं
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com