________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
शुद्धोपयोग अधिकार
३४०
(मंदाक्रांता) जानन् सर्वं भुवनभवनाभ्यन्तरस्थं पदार्थं पश्यन् तद्वत् सहजमहिमा देवदेवो जिनेशः। मोहाभावादपरमखिलं नैव गृह्णाति नित्यं ज्ञानज्योतिर्हतमलकलिः सर्वलोकैकसाक्षी।। २८८ ।।
परिणामपुव्ववयणं जीवस्स य बंधकारणं होइ। परिणामरहियवयणं तम्हा णाणिस्स ण हि बंधो।। १७३ ।। ईहापुव्वं वयणं जीवस्स य बंधकारणं होइ। ईहारहियं वयणं तम्हा णाणिस्स ण हि बंधो।।१७४ ।।
परिणामपूर्ववचनं जीवस्य च बंधकारणं भवति। परिणामरहितवचनं तस्माज्ज्ञानिनो न हि बंधः।। १७३ ।। ईहापूर्वं वचनं जीवस्य च बंधकारणं भवति। ईहारहितं वचनं तस्माज्ज्ञानिनो न हि बंधः ।। १७४ ।।
[ श्लोकार्थ:-] सहजमहिमावंत देवाधिदेव जिनेश लोकरूपी भवनके भीतर स्थित सर्व पदार्थों को जानते हुए भी, तथा देखते हुए भी, मोहके अभावके कारण समस्त परको (-किसी भी पर पदार्थको) नित्य (-कदापि) ग्रहण नहीं ही करते ; ( परंतु) जिन्होंने ज्ञानज्योति द्वारा मलरूप क्लेशका नाश किया है ऐसे वे जिनेश सर्व लोकके एक साक्षी (केवल ज्ञाताद्रष्टा) है। २८८ ।
__गाथा १७३–१७४ अन्वयार्थ:-[परिणामपुर्ववचनं] परिणामपूर्वक ( मनपरिणामपूर्वक) वचन [ जीवस्य च] जीवको [ बंधकारणं ] बंधका कारण [ भवति ] है; [ परिणामरहितवचनं ] ( ज्ञानीको) परिणामरहित वचन होता है [तस्मात् ] इसलिये [ ज्ञानिनः ] ज्ञानीको ( केवलज्ञानीको) [हि] वास्तवमें [ बंधः न ] बंध नहीं है।
[ईहापूर्वं ] इच्छापूर्वक [ वचनं ] वचन [ जीवस्य च ] जीवको [ बंधकारणं] बंधका कारण [ भवति ] है; [ईहारहितं वचनं ] ( ज्ञानीको) इच्छारहित वचन होता है।
रे बन्ध कारण जीवको परिणामपूर्वक वचन है। है बन्ध ज्ञानी को नहीं परिणाम विरहित वचन है ।।।१७३।। है बन्धकारण जीवको इच्छा सहित वाणी अरे । इच्छा रहित वाणी अतः ही बन्ध नहिं ज्ञानी करे ।। १७४।।
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com