Page Text
________________
૩૫૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન સ્વપરપ્રકાશક આવે, છે તો સ્વપરનો પ્રતિભાસ પણ સમજાવવા માટે શું કરે? કે સ્વપરનો પ્રતિભાસ છે પછી કહે કે પરપદાર્થ જ્ઞાનમાં જણાય છે.
સોગાનીજી થઈ ગયા એણે એમ કહ્યું કે પર પદાર્થ જણીત જાતા હૈ, યે સબ જણીત જાતા હૈ (શ્રોતા જણાય જાય છે) જણાય જાય છે એમ કહ્યું, જણાય જાય છે. એનો અર્થ જ એમ થયો કે અવભાસન થાય છે. એ જણાય છે એમ નહીં. (શ્રોતા જ્ઞાન જાણે છે એમેય નહીં) જ્ઞાન જાણે છે એમેય નહીં અને શેય જણાય છે એમ પણ નથી. જો શેય જણાય છે તો જ્ઞાયક જણાતો જ નથી.
બંધ અધિકારમાં આચાર્ય ભગવાન ટીકા કર્તા લખે છે, કે ““હું પરને મારી શકું, જીવાડી શકું, દુઃખી સુખી કરી શકું” એ તારી મિથ્થાબુદ્ધિ છે. એ ભાવબંધ છે. ભાવ બંધ એટલે મિથ્યાત્વ. પછી આગળ વધીને કહે છે કે ધર્માસ્તિકાય જણાય છે જ્ઞાનમાં, એ પણ સમકક્ષી બંધ છે. સમકક્ષી બંધ. કષાયખાના ખોલે મારવાના અભિપ્રાયપૂર્વકના અને ધર્માસ્તિકાય મને જણાય છે. બેય પાપ સરખું છે. એલા આગમને તું માનતો નથી આ લખે છે તું વાંચ તો ખરો? ધર્માસ્તિકાય જણાય છે? પણ સાહેબ એમાં શું ગુનો કર્યો? કે આત્મા યપણે ના આવ્યો માટે હિંસા થઈ ગઈ તારી. ઈ જણાય છે ત્યાંથી ઉપાડીને અહીંયા લેવું કે એ જણાય છે જ્યારે, ત્યારે આત્મા શેય ન થયું. તો આત્માનો અનુભવ ન થયો, તો ભાવહિંસા થઈ ગઈ કે નહીં? એમ લેવું અહીંયાથી, બહારથી સમજાવવા માટે છે પણ અંદર જ્ઞાન છૂટ્યું તે જ ભાવહિંસા થઈ ગઈ.
એ જ્ઞાને આત્માને શેય બનાવવાનું છોડી દીધું અને પરને શેય બનાવી-બનાવીબનાવી, શેય બનાવે છે પણ શેય બનતું નથી. શેય બનાવે છે પણ જ્ઞાનનું શેય થતું નથી. ઈ તો ઈન્દ્રિયજ્ઞાનનું જોય થઈ જાય છે, મારું શેય નહીં. ભલે ભૂતકાળમાં ભૂલ કરી એણે, પણ વિચારવું જોઈએ કે એ શેય, કોનું શેય છે એ? આત્માનું જોય થયું હતું ભૂતકાળમાં? કે અત્યારે? વર્તમાનમાં? કે આત્માનું જોય તો થઈ શકતું નથી. તો કોઈ એને જાણનારો હોવો જોઈ. હા. એને ઈન્દ્રિયજ્ઞાન જાણે છે. જેમ પર્યાયનો કર્તા પર્યાય છે એમ કહ્યું ત્યાં અકર્તામાં આવી ગયો. એમ પરને જાણનારો બતાવ્યો કે ઈન્દ્રિયજ્ઞાન જાણે છે. આત્માનું જ્ઞાન એને જાણતું જ નથી. આત્માનું જ્ઞાન આત્માને જાણે છે. ઈન્દ્રિયજ્ઞાન પરને જાણે છે. આત્માનું જ્ઞાન આત્માને જાણે, અસ્તિ નાસ્તિ અનેકાંત આ છે. આત્માને જાણે ને પરનેય જાણે એ અનેકાંત નથી. આહાહા! “અનેકાંતોપિ અનેકાંત પ્રમાણ નય સાધનમ્” એવો પાઠ છેશ્લોક છે. પ્રમાણથી જુઓ તો આમ સ્વપરપ્રકાશક દેખાય છે. પ્રમાણજ્ઞાન પરથી જુદું પાડે છે. અને નયથી જુઓ તો નયજ્ઞાન અંદરથી આત્માને પર્યાયથી જુદું પાડે છે. પ્રમાણ નય બે
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |