Page Text
________________
૧૯
પ્રવચન નં. ૨
આચાર્ય ભગવાન સમજાવે છે કે જ્યારે આત્માને સમ્યગ્દર્શનનો કાળ પાકે છે ત્યારે તેની વિચાર કોટીમાં અનંતકાળથી પોતાના આત્માને પરિણામ સહિત માનતો આવતો હતો. તે હવે શ્રી ગુરુના ઉપદેશથી અથવા પૂર્વના સંસ્કારથી તે પરિણામ માત્રથી મારો આત્મા રહિત છે અને જ્ઞાન ને આનંદ એવા અનંતગુણોથી મારો આત્મા સહિત છે. તેમ ત્રિકાળી સામાન્ય એકરૂપ જે સ્વભાવ તેનો વિચાર આવતાં પરિણામથી હું ભિન્ન છું. તે કારણે પરિણામનો હું કર્તા નથી, હું અકર્તા છું. અર્થાત્ હું તો જ્ઞાતા જ છું કર્તા નથી, તેમ સ્વભાવની સન્મુખના વિચારો તેને આવવા લાગે છે. અને ત્યારે તે અનંતકાળથી જે પરદ્રવ્યનું લક્ષ હતું તે અંતરલક્ષ આવે છે ત્યારે પરનું લક્ષ છૂટી જાય છે, ત્યારે તેણે આત્માની ઉપાસનાઆરાધના-સેવા કરી તેમ કહેવામાં આવે છે.
તે ઉપાસવામાં આવતો શુદ્ધ કહેવાય છે. શુદ્ધ પર્યાય દ્વારા શુદ્ધ આત્માનો અનુભવ થયો. અશુદ્ધ પર્યાય આત્માનો અનુભવ કરી શકતી નથી. અશુદ્ધ પર્યાયનું લક્ષ પર તરફ છે અને શુદ્ધ પર્યાયનું લક્ષ સ્વ તરફ હોય છે. ઈન્દ્રિયજ્ઞાનનું લક્ષ હંમેશા પર તરફ હોય છે અને અતીન્દ્રિયજ્ઞાન નવું પ્રગટ થાય તેનું લક્ષ સ્વ તરફ આવે છે. તે ઉપાસના કરવામાં આવતાં આત્માને શુદ્ધ છે તેમ તેને અનુભવ દ્વારા પ્રતીતમાં આવી ગયું.
હવે આ વિશે પૂ.ગુરુદેવનો ૬૩ નંબરનો બોલ સમજવા જેવો છે. આત્મધર્મ મે મહિનાનો અંક છે. પાનું ૨૪ મું છે. છેલ્લો પારો છે. હું પૂર્ણાનંદનો નાથ જ્ઞાયક પ્રભુ છું. ત્યાંથી શરૂઆત થાય છે. પરિણામ મારા ને પરિણામ હું ને પરિણામનો હું કર્તા-ભોક્તા તે વિચાર દશા અટકી જાય છે. તેને વિચારનો વિષય આત્મા થાય છે. વિચારનો વિષય આત્મા થાય ત્યારે જ્ઞાનનો વિષય આત્મા થઈ શકે. પણ જો વિચારનો વિષય હજી પરપદાર્થ હોય, રાગ હોય, રાગથી સહિત આત્મા માને, રાગનું કર્તુત્વપણું માને તો તો તેની વિચારકોટી પણ વિપરીત છે. તેને તો સમ્યક સન્મુખ પણ કહેતાં નથી.
સામાન્ય સમ્યની સન્મુખ થયેલો જીવ તેને વિચારધારા એવી બદલી જાય છે અને તેનું રટણ તેને અંતરમાં ચાલે છે કે “હું પૂર્ણાનંદનો નાથ જ્ઞાયક પ્રભુ છું.” તેમ જ્ઞાયકના લક્ષે જીવ સાંભળે છે. સાંભળતી વખતે પણ હું જ્ઞાયક છું તેમ તેને લક્ષમાં રહ્યા કરે છે. હું મનુષ્ય છું, હું રાગી છું, હું અસંજ્ઞ છું, હું કર્મથી બંધાયેલો છું, હું સ્ત્રી છું કે હું પુરુષ છું તે બધું લક્ષ છૂટી જાય છે. અને માત્ર સાંભળતી વખતે પણ તેની કેવા પ્રકારની લાયકાત થઈ જાય છે સાંભળનારની-સાંભળે છે બધુંય, પણ લક્ષ છે જ્ઞાયક ઉપર. “હું પૂર્ણાનંદનો નાથ જ્ઞાયક પ્રભુ છું” પ્રભુ થવું નથી મારે. હું વર્તમાનમાં પ્રભુ છું. એમ જ્ઞાયકના લક્ષે જીવ સાંભળે છે.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |