Page Text
________________
૧૮
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન સહિત છે તે કારણે તે પરિણતિ બહિર્મુખ હતી. હવે મારો ભગવાન આત્મા પરિણતિ માત્રથી ભિન્ન છે. એવો મારો ત્રિકાળી સામાન્ય સ્વભાવ છે તેમ સ્વભાવનું જોર પરિણામમાં આવતાં પરિણામ પરથી વિમુખ થઈ જાય છે.
અન્ય દ્રવ્યના જે ભાવો છે. કર્મનો ઉદય, તે કર્મના ઉદયનું લક્ષ છૂટી જાય છે. કર્મના ઉદયના લક્ષે થતો ભાવ મિથ્યાત્વ-મિથ્યાત્વના પરિણામ એટલે વિપરીત માન્યતા, અજ્ઞાન અને અવિરતિ ચારિત્ર તે ત્રણ પ્રકારનો દોષ જે ઉત્પન્ન થતો હતો તે નિમિત્તનું લક્ષ છૂટ્યું, અન્ય દ્રવ્યના ભાવોથી ભિન્ન, અન્ય દ્રવ્યનો જે ભાવ એટલે કે દર્શન મોહકર્મની પ્રકૃતિ તેના ઉદયમાં જોડાતાં જે મિથ્યાત્વનો પર્યાય નૈમિત્તિકપણે થતો હતો તે નૈમિત્તિક પર્યાયની ઉત્પત્તિ બંધ થઈ ગઈ. કેમકે નિમિત્તનું લક્ષ છૂટ્ય-નિમિત્તનું લક્ષ છૂટ્યું અને દ્રવ્ય સ્વભાવનું લક્ષ થયું.
નૈમિત્તિક એવી મિથ્યાત્વની પર્યાય ઉત્પન્ન ન થતાં તેના સ્થાને સમ્યગ્દર્શનસમ્યજ્ઞાન, સમ્મચારિત્ર પ્રગટ થાય છે. સીધું પરદ્રવ્યથી લક્ષ છૂટ્ય અહીં ઉપાદાનનું લક્ષ આવ્યું. સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યના ભાવોથી ભિન્નપણે ઉપાસવામાં આવતો, તે નિમિત્તથી મારો આત્મા ભિન્ન છે એમ જ્યાં લક્ષમાં આવ્યું ને ઉપાદાન ઉપર લક્ષ ગયું, ત્યાં તે પરિણતિ શુદ્ધાત્માની ઉપાસના કરે છે, આરાધના કરે છે.
પરિણતિ ધ્યેયનું ધ્યાન કરવા મંડી, પરિણતિ નિમિત્તનું ધ્યાન કરતી હતી અનંતકાળથી. ધ્યાન વિના કોઈપણ આત્મા હોઈ શકે નહિ. હવે એ ધ્યાનના બે પ્રકાર એક અશુદ્ધ ને એક શુદ્ધ. તે અશુદ્ધધ્યાનના બે પ્રકાર આર્તધ્યાન ને રૌદ્રધ્યાન. ધ્યાન વિનાનો જીવ ન હોય. કે શું વિચાર કરો છો? કાંઈક ધ્યાનમાં બેઠા છો? કે ના. કાંઈ ધ્યાન નથી ખોટી વાત. ધ્યાન વિના હોય નહિ. કાં તો સ્વનું લક્ષ હોય અને કાં તો પરનું લક્ષ હોય.
પરના લક્ષે જે આર્તધ્યાનમાં જે મિથ્યાત્વના પરિણામ થતા હતા તે પરદ્રવ્યનું લક્ષ છૂટી ગયું. સર્વાગે ઉપયોગ અભિમુખ થયો આત્માથી. જે ત્રિકાળ જ્ઞાનાનંદ પરમાત્મા જે પરિણામ માત્રથી ભિન્ન છે તેવા આત્માને એક ધર્મધ્યાન નવું પ્રગટ થાય છે. તેને અતીન્દ્રિયજ્ઞાન કહેવામાં આવે છે. તેને ધ્યાનની અવસ્થા કહેવામાં આવે છે. ધ્રુવનું ધ્યાન થયું ત્યારે તે પરિણામે ભગવાન આત્માની ઉપાસના કરી, આરાધના કરી. ધ્યેયનું ધ્યાન પરિણામે કર્યું. પરિણામ ધ્યાન કરે છે પરનું અને કાં ધ્યાન કરે છે સ્વનું.
અનંતકાળથી પરમાં ધ્યાનની પ્રવૃત્તિ હતી. આનું આમ કરું ને આનું તેમ કરું, આ આમ છે, અહીંયા જાવું છે ને આમ ચોવીસે કલાક જે પરિણતિ અન્ય દ્રવ્યના ભાવોથી આત્મા ભિન્ન હોવા છતાં, અન્ય દ્રવ્યના ભાવની સન્મુખ પરિણતિ રહેતી હતી. અનંતકાળ વીત્યો ને મિથ્યાત્વની પર્યાય પ્રગટ થઈ.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |