Page Text
________________
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન
જ્ઞાન પોતાના સ્વરૂપને જાણતું થયું જ પરપદાર્થોને જાણે છે એ જ તેની પ્રમાણતાનો હેતુ છે. સ્વપર પદાર્થોનો નિશ્ચયાત્મક બોધ જ પ્રમાણ કહેવામાં આવે છે. જેમ છે તેમ જાણે. અને આ જ્ઞાનની વિકલ્પાત્મક અવસ્થા છે. અહીં જ્ઞાનનું સ્વરૂપ તેના વિષયભૂત પદાર્થોના ઉપચારથી સિદ્ધ કરવામાં આવે છે. પરંતુ વિકલ્પરૂપ જ્ઞાનને જીવનો જ ગુણ બતાવવામાં આવ્યો છે તેથી આ ઉપચરત સદ્ભૂત વ્યવહારનયનો વિષય છે.
આ પ્રમાણ જ્ઞાન છે ઈ ઉપચ૨ત સદ્ભૂત વ્યવહારનો વિષય છે. રાગ આત્મામાં થાય છે ઈ ઉપરિત અસદ્ભૂત વ્યવહારનયનું કથન છે અને જ્ઞાન આત્માને જાણતાં પરને પણ જાણે છે બેયને જાણે ઈ નિશ્ચય નથી, વ્યવહાર છે. સદ્ભૂત વ્યવહાર છે. અને સદ્દ્ભૂત વ્યવહારનો પક્ષ છે તેને આત્માનો અનુભવ નહીં થાય. અરે જ્ઞાન આત્માને જાણે છે ઈ અનુપરિત સદ્ભૂત વ્યવહારમાં પણ આત્માનો અનુભવ ન થાય તો સ્વપરને જાણે એવા પ્રમાણના પક્ષવાળાને સ્વપરપ્રકાશકવાળાને અનુભવ ક્યાંથી થાય ? આહાહા ! આમ તો દયા ખાવા જેવું છે.
અનંતકાળથી આ વ્યવહારનો પક્ષ છે. ઈ ભણેલા આ સ્વપરપ્રકાશકમાં સલવાઈ ગયા બધા. એમાં વિધિ-નિષેધ કરતાં એને આવડ્યું નહીં. આ વખતે આપણે વિધિનિષેધમાં લેવું છે. હમણાં આમાં આચાર્ય ભગવાનનો આધાર આપીશ તમને હવે ૫૪૧ ગાથાની વાત મેં કરી ઈ પ્રમાણનો વિષય છે.
૩૩૪
એક દેવસેન આચાર્ય થઈ ગયા છે આજથી ૧૦૦૦ વર્ષ પહેલાં એમણે નયચક્ર બનાવ્યું છે. આપણા સમયસારમાં એનો ઉલ્લેખ છે. તેઓશ્રી એમ ફરમાવે છે કે હે કુંદકુંદ ભગવાન તમે જો મહાવિદેહક્ષેત્રમાં જઈને આત્મવિદ્યા સમયસાર આદિ ન લાવ્યા હોત તો અમારા જેવા મુનિઓનું શું થાત ? સમર્થ આચાર્ય કહે છે. એવા સમર્થ આચાર્યનું એક નયચક્ર છે એનો અનુવાદ મેં પંડિત હુકમચંદજી પાસે કરાવ્યો છે તે વાંચું છું. બે ત્રણ અનુવાદ કરાવ્યા પણ મને સંતોષ ન થયો પછી પંડિતજીને કહ્યું. મારે બે પાનાનો આ અનુવાદ જોઈએ છીએ. તો કહે કે લાલચંદભાઈ તમે ધીરજ રાખજો અનુવાદ કરીને મોકલીશ. પણ જ્યારે શાંત મારું ચિત્ત હશે ને ત્યારે હું આ અનુવાદ કરીશ. કારણ કે આ ઊંડી વાત છે. સાધારણ વાત નથી. અધ્યાત્મની પરાકાષ્ટા છે. મેં કહ્યું ભલે. તો ચાર-છ મહિને એમણે આ અનુવાદ કરીને મોકલ્યો. ગુરુદેવની હાજરીમાં જ આ અનુવાદ મારી પાસે તો આવી ગયો હતો.
એમાં શું કહે છે આચાર્ય ભગવાન. જો આ પ્રમાણના પક્ષવાળાને પ્રમાણમાંથી છૂટીને નિશ્ચયનયમાં આવે નિશ્ચયના પક્ષમાં આવે, હજી તો નિશ્ચયના પક્ષમાં આવે તો પક્ષાતિક્રાંત થાય. પ્રમાણના પક્ષમાં આવે વ્યવહારના પક્ષમાં ઊભો છે તો એ તો સમ્યક્ત્તી સન્મુખેય
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |