Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૨૬
નથી. તો સમ્યક્ થવાનો તો પ્રશ્ન રહેતો નથી. આહાહા !
આ આચાર્ય ભગવાનનો આધાર આપું છું. વખત સારો છે, કાળ સારો પાક્યો છે આ. અમારા અજમેરાભાઈ તો કહે છે કે મને તો હવે આ કાળ સારો લાગે છે. એણે ઓલી પ્રસ્તાવનામાંય લખ્યું છે વાત સાચી છે. પ્રભાવનાનો ઉદય વર્તે છે અને જિજ્ઞાસા પણ લોકોની વધતી જાય છે કે આ સ્વપરપ્રકાશક છે ને સ્વ પ્રકાશક શું ? હું તો બહુ ખુશી થાઉં છું જો આની ચર્ચા કરે તો. ચર્ચા કરે પોતાના હિત માટે કોઈને ખોટા પાડવા માટે ચર્ચા ન હોય. આમાં સત્ય શું છે ? (શ્રોતા :- ખોટા તો ખોટા છે જ એને શું ખોટા પાડવાના આપણે તો સાચું શું છે તે શીખવાનું છે) સાચું શું છે ઈ શીખવાનું છે.
દેવસેન આચાર્યે એક અપૂર્વ વાત કરી છે. આ ગુરુદેવને બહુ ગમી'તી આ વાત શું કહે છે આમાં ? આવી રીતે આત્મા જ્યાં સુધી વ્યવહાર અને નિશ્ચય દ્વારા તત્ત્વનો અનુભવ કરે છે, એટલે જ્ઞાન કરે છે એટલે કે તત્ત્વને જાણે છે, ત્યાં સુધી પરોક્ષ અનુભૂતિ છે. નિશ્ચયનયે આમ છે અને વ્યવહારનયે આમ છે. નિશ્ચયનયે તો આત્માને જાણે છે જ્ઞાન અને વ્યવહારનયે પરને જાણે છે. પ્રત્યક્ષ અનુભૂતિ નય પક્ષાતિક્રાંત છે.
હવે આગળ જો આમ છે તો નિશ્ચય અને વ્યવહાર બંને સમાન પૂજ્યતાને પ્રાપ્ત થાય છે. કે નિશ્ચયનયનો વિષય પણ ઉપાદેય અને વ્યવહારનયનો વિષય પણ ઉપાદેય. નિશ્ચયનયથી આત્માને જાણે છે એ વાત પણ સત્યાર્થ છે અને વ્યવહારનયથી પરને જાણે છે એ વાત પણ સત્યાર્થ છે, પ્રમાણના વિષયના પક્ષવાળાની દલીલ છે. આ પ્રશ્ન ઊઠ્યો છે કે એ જો એમ છે તો પ્રમાણ અને નિશ્ચય સમાન પૂજ્યતાને પ્રાપ્ત થાય છે. શ્રી ગુરુ કહે છે કે નહીં એમ નથી. શ્રી ગુરુ ફરમાવે છે કે એમ નથી. એનું કારણ આપે છે હમણાં. ગુરુદેવ ફરમાવે છે ટેઈપમાં કે જો થોડોક તત્ત્વનો અભ્યાસ કરે ને નિવૃત્તિ લઈને તો એનું કામ થાય થોડોક ટાઈમ કાઢવો જોઈએ.
૩૩૫
નહીં એમ નથી. કારણ કે વ્યવહાર પૂજ્યતર છે અને નિશ્ચય પૂછ્યતમ છે. એટલે સમ્યગ્દર્શન જ્ઞાન ચારિત્રના જે નિર્વિકારી પરિણામ છે તે ઉપાદેય છે પ્રગટ કરવા માટે પૂજ્યતર છે. અને નિશ્ચય પૂછ્યતમ છે નિશ્ચયનયનો વિષય પૂજ્યતમ છે. નિશ્ચયને પૂજ્યતર કહેવામાં આવે છે કેમકે એ નિશ્ચયના વિષયને બતાવે છે માટે.
અહીં એક પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થાય છે કે હવે આમાંથી એક પ્રશ્ન ઉત્પન્ન થાય છે કે વ્યવહાર, નિશ્ચય તથા અનુભય બેમાંથી કાંઈ નહીં. અમે પ્રમાણમાં આવ્યા, નિશ્ચયનયના વિકલ્પ છોડીએ છીએ અને વ્યવહારનયના વિકલ્પ પણ અમે છોડીએ છીએ. હવે બેયને છોડ્યા પછી અનુભય બેમાંથી કોઈ નહીં પણ પ્રમાણ અનુભય ગ્રહણ કરવામાં પ્રમાણ જેનું
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |