Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૨૬
૩૩૧
ન
તો હવે એની ઉપાસના કેમ કરવી ? આરાધના કેમ કરવી ? આ આરાધનના દિવસો છે. આત્માને ન જાણવો એનું નામ વિરાધના છે. અને આત્મા જેવો છે એવો અંતરમાં જઈ એનું લક્ષ કરી લીનતાનો પ્રયત્ન કરવો એનું નામ પરમાત્મા ધર્મની આરાધના કહે છે. કર્મની આરાધના અનંતકાળથી કરતો આવ્યો છે. પણ ધર્મની આરાધના તેણે એક સમય પણ ધર્મીના આશ્રયે કરી નથી.
હવે વિષય આજે આપણે થોડો ગંભીર છે, સૂક્ષ્મ છે, પણ ઘણો ઊંચો છે. સમજવા જેવો છે. સમજાય જાય તો કામ થઈ જાય એવું છે. એ આચાર્ય ભગવાન હવે પ્રયોગ બતાવે છે. કે સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાનનો વિષય તો મેં તમને કહ્યો, ઉપર પહેલાં પારામાં જ્ઞાયકભાવ. હવે એ જ્ઞાયક આત્મા ધ્યાનમાં કેમ આવે ? ધ્યેય ધ્યાનમાં કેમ આવે ? ઈ જ્ઞાનનું જ્ઞેય કેમ થાય ? એની હવે વિધિ ને પ્રક્રિયા બતાવે છે.
વળી, એટલે એમ કહે છે કે એક ભાગ અમે કહ્યો. પણ હજી વળી એક બીજો ભાગ રહી જાય છે ઈ તને કહું છું. બે ભાગ પૂરા તને ખ્યાલમાં આવશે તો તને અનુભવ થશે. વળી, પહેલાં દૃષ્ટાંત આપે છે કે દાહ્યના બળવા યોગ્ય પદાર્થના આકારે થવાથી અગ્નિને દહન કહેવાય છે. એમ નથી લખ્યું કે અગ્નિ બળવા યોગ્ય પદાર્થને બાળે છે. એમ લખવાને બદલે એક એક શબ્દની કિંમત છે. જેવા બહારના બળવા યોગ્ય પદાર્થ હોય છે લાંબા-ટૂંકા જાડા-મોટા, લાકડા, સૂકા પાંદડા આદિ, એ જે પદાર્થો છે ઈ અનેક છે ને અહીંયા અગ્નિ એક છે. અગ્નિ એકાકાર છે અને એના નિમિત્તો અનેકાકાર છે. એમાં નિમિત્તો અનેકાકાર દેખાય છે. લાકડું લાંબુ-ટૂંકું હોય કોલસા વિગેરે.
તો કહે છે દાહ્યના બળવા યોગ્ય પદાર્થના આકારે, શેયાકાર કહેવું છે ને એટલે દાહ્યાકાર લેવું છે. એના આકારે થવાથી અગ્નિ લાકડારૂપે થતી નથી. પણ લાકડાનો જેવો આકાર છે ઈ આકારરૂપે અગ્નિ પોતે પરિણમે છે. ઈ આકાર અગ્નિનો છે. ઓલો આકાર લાકડાનો છે. લાકડાનો આકાર લાકડામાં નિમિત્તપણે રહેલો છે, આકાર એટલે એનું સ્વરૂપ, લાંબુ-ટૂંકું વિગેરે. અને એ અગ્નિનો યોગ થાય છે ત્યારે અગ્નિ એના આકારે પરિણમે છે. એટલે જેવો એનો આકાર છે એવા આકારરૂપે અગ્નિ પોતે અગ્નિમાં રહીને એની પર્યાય પરિણમી જાય છે. એને દાહ્યાકાર કહેવામાં આવે છે. બાળે છે એમ નથી લખ્યું.
કેમ કે એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યને ક્યાંથી બાળી શકે ? ઇંધણ તો ઇંધણનું છે, અગ્નિ તો અગ્નિની છે. ઇંધણ અગ્નિમાં નથી, અગ્નિ ઇંધણમાં નથી. બે પદાર્થ જ ભિન્ન ભિન્ન છે. અગ્નિ લાકડાને અડતી નથી પણ અગ્નિનું નિમિત્ત પામીને તે સ્વયં પોતે અગ્નિરૂપે પરિણમી જાય છે. નિમિત્તમાત્ર છે ઓનું કર્તા નથી.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |