________________
પ્રવચન નં. ૨૬
૩૨૯
દર્શન કરી આવીએ, પૂજા કરી ભગવાનની. થોડો સ્વાધ્યાય કરીએ બાકી તો ગૃહસ્થી છીએ એટલે બધું કામ તો અમારે બીજું કરવું પડે છે. એમ ને એમ આયુષ્ય પુરું થાય. ટાઈમ નીકળે નહીં. અડધો કલાક, કલાક પણ સ્વાધ્યાય માટે કાઢે નહીં ને એમ ને એમ આયુષ્ય પુરું થઈ જાય. અત્યારે તો હાર્ટફેઈલ માણસને થાય છે. કેન્સરના રોગ થાય છે.
હવે આચાર્ય ભગવાન આત્માના અનુભવની કળા, વિધિ, રીત, પ્રયોગાત્મક બતાવે છે. હવે આ પ્રયોગની વાત છે અત્યારે, થીયરી તો ઠીક. આ પ્રેક્ટીકલ બતાવે છે. પોતાનો અનુભવ પોતાને થયો છે. સંતોને પોતાનો અનુભવ કેમ થયો અને કેમ થાય છે. એ પ્રોસેસમાંથી પાર થઈ ગયા છે અને નિરંતર એને આત્મા જણાય રહ્યો છે. અને પ્રચુર આનંદને વેદે છે એ સાધક આત્માઓ થોડું જાજું, ચોથે થોડું, પાંચમે વધારે, છઠ્ઠ આનંદની બહુ ભરતી આવે છે. પ્રચુર આનંદ આવે છે ત્યાં.
એ સંતો હવે આત્માના દર્શન કરવાની વિધિ બતાવે છે. પરના દર્શન કરવાનો તો એને બહુ મહાવરો છે અનંતકાળથી. પરના દર્શન કર્યા, કરતાં કરતાં અનંત કાળ વીત્યો, ઈન્દ્રિયજ્ઞાન દ્વારા પરને જાણતાં જાણતાં અનંતકાળ વીત્યો પણ પોતાને જાણવાનો પ્રયત્ન એણે કર્યો નહીં. અને એમાં ને એમાં રહી ગયો હવે આખી વિધિ બતાવશે પછી.
પ્રવચન નં. ૨૬
પર્યુષણ પર્વાધિરાજ દિવસ-૩ - રાજકોટ
તા. ૧૯-૯-૯૬
આજે દસ લક્ષણ પર્વનો ત્રીજો દિવસ ઉત્તર આર્જવનો દિવસ છે. ઉત્તમ આર્જવ ધર્મ એટલે સમ્યગ્દર્શનપૂર્વકની વીતરાગી સરળતા. આમ તો ઘણાંને સરળતા હોય એ તો મંદ કષાયરૂપ સરળતા કહેવાય અને એ તો બંધનું જ કારણ છે. પુણ્ય પ્રકૃત્તિનું કારણ છે અને આ સમ્યગ્દર્શનપૂર્વકની જે સરળતા એ તો મોક્ષનો માર્ગ ને મોક્ષનું કારણ છે. આત્માના જ્ઞાયક સ્વરૂપમાં કપટનો ભાવ જ ઉત્પન્ન થવા દેવો, કપટનો અભાવ સરળતા એ ઉત્તમ સરળતા છે.
આત્મા જ્ઞાન ને આનંદની મૂર્તિ છે. શરૂઆત ત્યાંથી થાય છે. આત્મામાં રાગ નથી, દ્વેષ નથી, પ્રમત્ત નથી, અપ્રમત્ત નથી. આ એને બેસતું નથી. કે પર્યાય આત્મામાં ન હોય ? કે ના. પર્યાય તો આત્મામાં છે જ નહીં. સર્વજ્ઞ ભગવાને કેવળજ્ઞાનમાં જોઈ નથી. દ્રવ્યમાં પર્યાય નથી, તો ક્યાંથી જુએ ? સંતોએ પણ નથી જોઈ. આહાહા !