Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૨૫
૩૨૩
પદાર્થોનું પ્રતિબિંબ થાય છે. આ જણાય છે ને એને જાણે છે એવો શબ્દ ન લખતાં, મૂળ સંસ્કૃત શબ્દ, કે માગધી કે પ્રાકૃત હોય, એમાં જે સ્પીરીટ છે ઈ એનો અનુવાદ કરતાં અમુક ટકા સ્પીરીટ ઢીલો પડે છે. એનું દૃષ્ટાંત આપું એક. ગુરુદેવે અહીંયાં વ્યાખ્યાન આપ્યું ૩૨૦ ગાથા ઉ૫૨, ત્યારે ટીકા કરતાં કરતાં ટીકાકારે કહ્યું કે આત્મા નિષ્ક્રિય છે, અકારક, અવેદક છે. તેથી પોતાના પરિણામમાં ઉત્પન્ન થતાં બંધ, મોક્ષના પરિણામ કે કારણો, એનો આત્મા કર્તા નથી. ત્યારે શિષ્યે પ્રશ્ન કર્યો, કે પરિણામનો કર્તા નથી ભલે આપ કહો છો ઠીક છે. હું મારા સમજવા માટે પૂછું છું. આપની વાત સો ટકા સાચી છે. પણ મને સમજાતું નથી એટલે પૂછું છું. કૃપા કરીને જવાબ આપજો.
શું પ્રશ્ન છે ? કે કર્તા નથી પરિણામનો આત્મા ત્રિકાળી દ્રવ્ય, તો એનું કાંઈક કારણ આપી શકશો આપ. કે હા. કારણ આપું. કર્તા નથી બંધ મોક્ષના પરિણામનો. મિથ્યાત્વનોય કર્તા નથી. કર્તા પ્રતિભાસે છે એને. રાગનોય કર્તા નથી. અકર્તા, કર્તા ન થાય. નજર અકર્તા ઉ૫૨ હશે તો સમજાશે. પ્રતિભાસે છે. રાગને હું કરું એમ એને પ્રતિભાસે એ તો એનું અજ્ઞાન છે. જો ખરેખર આત્મા રાગને કરતો હોય તો તો સમ્યગ્નાન થવું જોઈએ. અકર્તાપણું છોડીને આત્મા રાગને કરે એ તો વિશેષ અપેક્ષાએ કર્તા છે. સામાન્ય અપેક્ષાએ અકર્તા રહી જાય છે અનાદિ અનંત. આ બધી વાત શાસ્ત્રમાં છે કે પ્રતિબિંબિત થાય છે બધા પદાર્થો. તે સર્વોત્કૃષ્ટ શુદ્ધજ્ઞાન ચેતના સ્વરૂપ પ્રકાશ જયવંત વર્તો.
આ કેવળજ્ઞાનની વાત છે. કેમકે પહેલો શ્લોક છે ને માંગલિકમાં. અરિહંત ને સિદ્ધને નમસ્કાર કરવાનો હોય છે પંચપરમેષ્ઠિને. તો આ કેવળજ્ઞાનના સ્વરૂપમાં ભૂત- ભવિષ્યવર્તમાન ત્રણકાળની પર્યાયો પ્રતિભાસે છે. એવી રીતે સાધકના જ્ઞાનમાં ને એવી રીતે બાધકના અજ્ઞાનીના જ્ઞાનમાં પણ, એ બધો આધાર છે અમારી પાસે. આહાહા ! બધા આઠેય જ્ઞાનમાં પ્રતિભાસ થાય છે. ભૂત ભવિષ્ય વર્તમાન ત્રણકાળની પર્યાયો. આહાહા !
પર નથી જણાતું, પણ પ૨ સંબધીનો જે પ્રતિભાસ છે ને એ કોઈ કોઈને ભવિષ્યનો ખ્યાલમાં આવી જાય છે. આહાહા ! પોતાના ભવિષ્યનો ને બીજાના ભવિષ્યનો પણ ખ્યાલ આવે છે. ભવાંતરનું જ્ઞાન થાય છે. ભૂત અને ભવિષ્યનું પોતાનું ને પરનું એવો પાઠ છે. અને એ આપણને તો વાત ઘણી મળી છે. ગુરુદેવને આ જાતનો ક્ષયોપશમ હતો. બહુ વાત તો બહાર ન આવી. પણ એનું જ્ઞાન એટલું નિર્મળ હતું કે એના જ્ઞાનમાં આવી જાતું’તું કે આ મોક્ષમાર્ગી છે. આ મોક્ષમાં ચાલ્યો જાશે. એના જ્ઞાનમાં બીજાના ભવો આવી જતા’તા કે આ ચોથે ભવે નીકળી જશે. આ છઢે નીકળશે. આઠમે નીકળશે, પંદરમે નીકળશે. આંકડા સહિત એના જ્ઞાનમાં આવી જતું'તું. જ્ઞાનની તાકાત અચિંત્ય છે એ આવ્યું ક્યાંથી ?
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |