Page Text
________________
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન
૩૧૨
સ્વદ્રવ્ય લક્ષમાં નહીં આવે.
અરે આત્માનું ઉપયોગ લક્ષણ છે. અને એ ઉપયોગ લક્ષણ તો લક્ષને પ્રસિદ્ધ કરે છે ભાઈ. અલક્ષને પ્રસિદ્ધ ન કરે. તે ઉપયોગ રાગને ન જાણે ? કે ના. ઉપયોગ આઠ કર્મને ન જાણે ? કે ના. લોકાલોકને ન જાણે ? કે ના. લક્ષણ કેનું છે ઈ ? એ જ્ઞાયકનું લક્ષણ છે. લક્ષણ હંમેશા લક્ષને પ્રસિદ્ધ કરે, અલક્ષને પ્રસિદ્ધ ન કરે. શાક ખારું થઈ ગયું, તો ખારાપણાનું લક્ષણ તો નિમકનું, મીઠાનું છે. તો ખારાપણું તો મીઠાને જાહેર કરે છે કે શાકને ? ઈ તો મીઠાને જાહેર કરે છે. એમ ઉપયોગ લક્ષણ છે. લક્ષણ જેનું છે, જેનું એટલે આત્માનું લક્ષણ છે તો એને પ્રસિદ્ધ કરે જ છે.
ઉત્પાદ થઈને એ જ્ઞાયકને પ્રસિદ્ધ કરે છે. તારું લક્ષ ત્યાં નથી. ઉત્પાદ પરને પ્રસિદ્ધ કરીને વ્યય નથી થતો ઉપયોગ. ઉપયોગ રાગને, શરીરને, લોકાલોકને પ્રગટ કરીને વ્યય નથી થતો ઉપયોગ જ્ઞાયકને પ્રગટ કરી વ્યય થઈ, ફરી ફરી એને એ ઉપયોગ ફરી ફરીને ઉત્પન્ન થઈ, પ્રગટ થઈને વ્યય થાય. ઉત્પન્ન થઈ, પ્રગટ થઈ ને વ્યય થાય. એટલે સતરમી અઢારમી ગાથામાં કહ્યું કે આ બાળ ગોપાળ સૌને સદાકાળ, હંમેશા, એક સમયનો આંતરો પડ્યા વિના, અનુભૂતિ સ્વરૂપ એટલે જ્ઞાન સ્વરૂપ આત્મા નિરંતર અનુભવમાં આવે છે. અનુભવમાં આવે છે એટલે કે જણાય છે એમ. વેદનમાં નથી આવતો. વેદન તો લક્ષ કરે તો આનંદનું વેદન આવે છે, પ્રત્યક્ષ થાય છે. આહાહા !
જીવ વસ્તુ ચેતના લક્ષણથી જીવને જાણે છે એવું પણ એક અનુમાન છે. કળશ ટીકામાં લીધું છે. એવું ખ્યાલમાં આવી જાય છે. અનુભવ પહેલાં માનસિક જ્ઞાનમાં પણ કોઈ અપૂર્વ નિર્ણય, જેવો પદાર્થ છે આત્માનો, એવો નિર્ણય પહેલાં થઈ જાય છે અને પછી એને અનુભવ પણ થાય છે.
એટલે લક્ષણ લક્ષને પ્રસિદ્ધ કરે છે, અલક્ષને પ્રસિદ્ધ કરતું નથી. અને એ ઉપયોગનો દુરુપયોગ ઈ કર્યો કે મને આ જણાય છે, આ જણાય છે આ જણાય છે. પર પદાર્થની પ્રસિદ્ધના કારણો છે ઈન્દ્રિયજ્ઞાન તો, એ ઉપયોગનો આખો કનવર્ટ થઈને, ઈન્દ્રિયજ્ઞાન થઈને પ૨ને પ્રસિદ્ધ કર્યા કરે છે. અને પરમાં એકત્વ કરે છે. ઈન્દ્રિયજ્ઞાન જેને જાણે એમાં એકત્વ કરે અને અતીન્દ્રિયજ્ઞાન આત્માને જાણે તો એમાં એકત્વ કરે. એકત્વરૂપે જાણે ને એકત્વરૂપે પરિણમે પણ ખરો. બીજી ગાથામાં લીધું છે. સ્વસમય ને પરસમયમાં. સમયસારની કોઈ અપૂર્વ વાત છે. અચિંત્ય ભાગવતી શાસ્ત્ર બહાર આવ્યું છે.
એવો જે જ્ઞાયક એક ભાવ છે. ઈન ટુ કોમા કરીને એક કહ્યું ભાવ છે. તે હવે સંસારની અવસ્થામાં એટલે સંસારની અવસ્થા છે. મિથ્યાત્વ આદિ એ સંસારની અવસ્થા કહેવાય.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |