________________
પ્રવચન નં. ૨૩
૩૦૩ પોતાનું માને તેનું નામ મિથ્યાત્વ છે અને તેમાં આત્મા દુઃખને અનુભવે છે. મમતાનું ફળ દુઃખ છે અને નિર્મમર્વ પ્રગટ થાય તેનું ફળ સુખ છે.
જ્યારે પોતે પરદ્રવ્યથી ભિન્ન થાય, પરદ્રવ્ય ને પરભાવથી જુદો આત્માને લક્ષમાં લ્ય ને અનુભવે કે જાણનાર જણાય છે, ખરેખર પર જણાતું નથી. પરિણામનો કર્તાય નહીં ને પરિણામનો જ્ઞાતા પણ નહીં. મારા કર્યા વિના પરિણામ થયા કરે છે અને મારા જાણ્યા વિના પરિણામ જણાયા કરે છે. આહા! કર્તબુદ્ધિય જાય ને જ્ઞાતાબુદ્ધિ પણ જાય. પ્રતિભાસ રહી ગયો અને આત્માનું ધ્યાન થઈ ગયું. એટલી ઝડપથી ભાષા આવે એટલે જરા પકડવામાં પણ વાર લાગે ! ઉતાવળથી બોલાય જાય છે.
પણ જ્યારે પોતે પરદ્રવ્યથી ભિન્ન થાય. રાગથી આત્મા ભિન્ન છે હો. “જ્ઞાનભિન્ન ને રાગ ભિન્ન.” સોગાનીજીના કાન ઉપર આ શબ્દ એક વાક્ય આવ્યું. જ્ઞાનભિન્ન ને રાગભિન્ન આ સમિતિમાં જઈ ને ચિંતનમાં ચડી ગયા. સમ્યગ્દર્શન લઈને ઊભા થઈ ગયા સવારે. પરોઢિયું થયું ત્યાં તો સમ્યગ્દર્શન થઈ ગયું. અંધકાર ગયો મિથ્યાત્વનો અંધકાર ગયો. એક જ રાતમાં ને એક જ વાક્યમાં. “જ્ઞાન ભિન્ન ને રાગ ભિન્ન છે.” એકાવનારી પુરુષ થઈ ગયા છે.
ગુરુદેવે કહ્યું કે આ પુરુષ કોઈ જબરજસ્ત થઈ ગયા. અત્યારે તો સ્વર્ગમાં ગયા છે. ત્યાંથી નીકળી સાધના પૂરી કરી ને મોક્ષમાં જશે. અમારે હજી વાર છે, ચોથા ભવે અમારો મોક્ષ છે. પણ જ્યારે અમે દીક્ષા અંગીકાર કરશું સાધકપણે, તો તીર્થંકરના દ્રવ્યને કોઈ ગુરુ ન હોય, તે સ્વયં ગુરુ છે. એટલે ગુરુ પાસે જઈને દીક્ષા ન લે. પોતે જ જંગલમાં જઈ કપડા ઉતારી અને ધ્યાનમાં મગ્ન થઈ જાય. જ્યારે અમે સાધક થશું ત્યારે અમે નમો સિદ્ધભ્યઃ કરશું અમે જ્યારે દીક્ષા વખતે નમો સિદ્ધભ્ય, સર્વ સિદ્ધોને નમસ્કાર કરું છું. એમ અમે
જ્યારે ભાવ ભાવશું ત્યારે તે સિદ્ધલોકમાં હશે અને અમારો નમસ્કાર તેમને પહોંચશે, તેમ ગુરુદેવે કહ્યું.
પોતાનો શિષ્ય, એક વખતના ગુરુ તે ભૂતકાળના શિષ્ય સિદ્ધ થયા તેને નમસ્કાર કરે છે. સિદ્ધને નમસ્કાર કરે છે ને ! ગુણને નમસ્કાર કરે છે ને ! વ્યક્તિ ક્યાં છે તે ! તે સોગાનીજી ક્યાં રહ્યા. સોગાનીજીનું નામ ન રહ્યું છે તો આત્મા થઈ ગયા. સોગાનીજી તો આ શરીરરૂપી કોથળાનું નામ હતું, એવો પુરુષ થઈ ગયો.
તેમ શ્રીમજી પણ આ કાળમાં એકાવતારી થઈ ગયા. પોતે લખી ગયા છે. એક જ ભવ ધારીને જાશું સ્વરૂપ સ્વદેશ રે. બે પુરુષ એકાવતારી થઈ ગયા આપણી હાજરીમાં, આગળ-પાછળ કોઈ થયા હોય તો આપણને કાંઈ ખબર નથી. સાધક ઘણા થઈ ગયા હોય