Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૨૩
૨૯૫ આ છઠ્ઠી ગાથા અપૂર્વ છે. અપૂર્વ તો એક જ શબ્દ તેના કરતાં તો ઊંચા શબ્દ મળતા નથી. માટે અપૂર્વ છે તેમ વારંવાર કહેવું પડે છે. વચનાતીત વસ્તુ છે આ. વચનમાં તેની પ્રશંસા ન થાય. એવી અદ્દભૂત સમયસારની રચના આપણા માટે થઈ છે. ઉપર આપણું નામ લખેલું છે જે સ્વાધ્યાય કરે તેનું નામ છે.
તેમાં એમ કહ્યું કે પરિણામ તો તારામાં નથી. જી પ્રભુ ! મારામાં નથી તો હવે જો પરિણામ મારામાં નથી તો તેનો કર્તા પણ નથી. કહે બરાબર ! તું તેનો સ્વામી નથી. પરિણામનો સ્વામી પરિણામ છે. આહા ! હું તેનો સ્વામી નહીં. પણ હવે કર્તબુદ્ધિ તો ઓગળી. ગઈ નહીં, ટળી નહીં. ગળે છે. પણ બીજું એક શલ્ય ઊભું થયું. બારમી ગાથામાં ચોખ્ખું લખ્યું છે કે વ્યવહાર જાણેલો પ્રયોજનવાન છે. માટે હવે પરિણામનો કર્તા નહીં પણ પરિણામનો જ્ઞાતા રહીશ. ત્યારે આચાર્ય ભગવાને કહ્યું કે એ તો એનું એ રહ્યું કાંઈ ફેર પડ્યો નહીં. કાંઈ ફેર નથી. કેમકે તેનું જ્ઞાન તો તેના પરિણામને જાણવા રોકાણું ને? પહેલાં પરિણામને કરવા રોકાણું શ્રદ્ધાજ્ઞાન. શ્રદ્ધા ને જ્ઞાન પરિણામને કરવા રોકાણું. હવે કરવાનો અભિપ્રાય છોડ્યો પણ જાણવાનો અભિપ્રાય રાખ્યો. અને પરિણામના ભેદને જાણવા રોકાણો તો અભેદ સામાન્ય ચિદાનંદ આત્મા તેની દૃષ્ટિમાં આવતો નથી.
શ્રદ્ધાનો વિષય પહેલાં પારામાં આપ્યો. હવે જ્ઞાનનો વિષય આપે છે, કે જ્ઞાન એને કેવી રીતે આત્માને અનુભવમાં લ્ય. કર્તાનું કર્મ તો પરિણામ નહીં પણ તારા જ્ઞાનનું શેય પણ પરિણામ નથી. આહાહા ! મારા જ્ઞાનનું શેય પરિણામ નહીં? કહે ના. પરિણામ તારા જ્ઞાનનું જોયું નથી. તે પરદ્રવ્ય છે, તે વિભાવ છે, ક્ષણિક છે, નાશવાન છે. તે જ્ઞાનનો વિષય નથી. તે બુદ્ધિનો વિષય છે, મનનો વિષય છે. પાંચ ઈન્દ્રિયનો વિષય નથી, પાંચ ઈન્દ્રિયનો વિષય તો સ્થૂળ છે. સ્પર્શ, રંગ, ગંધ, વર્ણ. પણ જે રાગાદિને દુઃખ ઉત્પન્ન થાય છે અંદરમાં તે જ્ઞાનનો વિષય નથી. બુદ્ધિનો-મનનો વિષય છે. - જ્ઞાનનો વિષય તો એકલો આત્મા છે. ત્યારે પરિણામને જાણવાનું સર્વથા બંધ કરી દે. લક્ષ છોડી દે. પરિણામ જ્ઞાનનું શેય નથી. આત્માના જ્ઞાનનું શેય તો આત્મા એકલો અભેદ સામાન્ય જ્ઞાયક આત્મા છે. આહા ! તે પરિણામને જાણતું પરપ્રકાશક જ્ઞાન તેને બંધ કરી દે. આહા ! ત્યારે એક નવું અપૂર્વ જાત્યાંતર જ્ઞાન તને ઊભું થશે. અને તેમાં તારો આત્મા જણાશે તને પ્રભુ. આ વાત બીજા પારામાં છે. આ બીજા પારાનો ભાવાર્થ ચાલે છે. પ્રમત્ત અપ્રમત્ત નથી ૧૧ લીટી પછી. ભાવાર્થની ૧૧ લીટી પૂરી થઈ. પછીની લીટીમાં કહે છે.
હવે અનુભવ કેમ થાય આત્માનો? આત્મા તો દૃષ્ટિમાં આવ્યો, પણ પરિણામને જાણું તો ખરો ને ! જાણું તો ખરો ને! તેવું શલ્ય રહી ગયું હતું. ઈ શલ્ય કાઢવા માટે કહે છે કે
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |