Gnayak Swaroop Prakashan

SR No.: 008241
Original Sutra Author: N/A
Author: Lalchandra Pandit
Publisher: Digambar Jain Kundamrut Kahan
Publication Year: 2007
Total Pages: 487
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 3 MB

Page 310

પ્રવચન નં. ૨૩
૨૯૩
વ્યવહારનયનો નિર્દયરૂપે નિષેધ કરજે એવો પાઠ છે હો. ‘અદયમ્’ સંસ્કૃતમાં. દયા રાખીશમાં વ્યવહાર ઉપર હો. નિર્દય રીતે નિષેધ કરજે કે મારું સ્વરૂપ નથી, સ્વાંગ છે તે, વ્યવહારનયનો વિષય તે સ્વાંગ છે, મારો સ્વભાવ નથી. હું છું અન્ય કોઈ નથી. તેવો પોતાને પોતાનો અભેદરૂપ અનુભવ થયો ત્યારે એ જાણવારૂપ ક્રિયાનો કર્તા પોતે અને જેને જાણ્યો તે કર્મ પણ પોતે જ છે. આહા ! તેવો અભેદ અનુભવ થાય તેનું નામ સમ્યગ્દર્શન સમ્યજ્ઞાન છે.
પ્રવચન નં. ૨૩ અમૃતપ્રભાત એપાર્ટમેન્ટ - રાજકોટ
તા. ૨૯-૭-૯૧
શ્રી સમયસાર પરમાગમ શાસ્ત્ર છે. સુખી થવાનો અમોઘ ઉપાય છે આમાં. અનંતકાળથી જીવ પોતાના અજ્ઞાનથી સંસારમાં પર્યાય અપેક્ષાએ દુઃખી થઈ રહ્યો છે. તે દુઃખનો અભાવ કેમ થાય અને પર્યાયમાં સુખ કેમ પ્રગટ થાય તે બતાવનારું શાસ્ત્ર છે.
છઠ્ઠી ગાથાના બે ભાગ છે. એક પરિણામ આત્મામાં નથી એટલે પરિણામ મારા નથી એ પહેલોં ભાગ બતાવ્યો. દ્રવ્યમાં જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર આદિ અનંતગુણો છે અને એની અવસ્થાઓ થાય તે તો નાશવાન છે. તે પરિણામ આત્મામાં નથી એમ જો દૃષ્ટિમાં લ્યે તો પરિણામમાં મારાપણાની બુદ્ધિ, મમત્વબુદ્ધિ છૂટી જાય. જો પરિણામમાં મમતા છૂટે તો પરિણામના જે વિષયો છે તેમાં મમતા છૂટ્યા વિના રહેતી નથી. આત્મામાં પરિણામ નથી, પ્રમત્ત અપ્રમત્ત નથી તેમ કહ્યું.
તેમાં એ જીવને એટલો ફાયદો થયો કે પરિણામ જો મારા નથી અને પરિણામ સ્વયં થાય છે, તો હું એનો કરનાર ન હોય શકું. થાય તેને શું કરું ? એમ માનીને પરિણામમાં મમતા છૂટીને કર્તાબુદ્ધિ છૂટે છે. એટલો એને ફાયદો પણ થયો. પણ પછી પરિણામને હું કરતો નથી ભલે પણ પરિણામ થાય તેને જાણું એવું એક બીજું શલ્ય રહી ગયું. કેમકે જાણવું તે તો મારો સ્વભાવ છે. જ્ઞાયક છું જાણનાર છું. આત્મા જાણનાર છે કરે નહીં ભલે પરિણામ સ્વયં થવા યોગ્ય ભલે થાય હું તેને કરું નહીં. પણ પરિણામ જેવા થાય તેવા પરિણામને તો જાણું ને ? જે સ્થિતિના પરિણામ થાય રાગ-દ્વેષ-મોહ આદિ અથવા તો આત્માનો અનુભવ થતાં વીતરાગી પર્યાય થાય. (તેને જાણું તો ખરો ને ?)
આચાર્ય ભગવાને એવો ઉદ્યમ કર્યો છે કે હું એકત્વ વિભક્ત આત્માની વાત કહીશ.