Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૨૨
૨૮૩ થઈ ગયો. હું તો જ્ઞાયક જાણનાર-જાણનાર ચિદાનંદ આત્મા છું. આ જણાય છે તે કોઈ ચીજ મારી નથી. આ પહેલાં પારાનો ભાવાર્થ થયો. પહેલાં પારો હતો ને તેનો ભાવાર્થ થયો.
બે પારા છ દિવસ ચાલ્યા. કોઈએ કહ્યું તું છ દિવસ ચાલ્યા. એક દિવસ ભાવાર્થનો થયો. આ બીજો દિવસ. આઠમો દિવસ છે આ છઠ્ઠી ગાથાનો. એવો માલ ભર્યો છે. આમાં. પાંચ ગાથા તો આપણે, ત્રણ કળશ ને પાંચ ગાથા તો ઝડપથી કરી. પણ ૬ઠ્ઠી ગાથા આવી. આ સમયસારનો સાર છે.
એક જયસેન આચાર્ય ભગવાન થયા છે તેણે તાત્પર્યવૃત્તિ નામની ટીકા કરી છે આ શાસ્ત્રની સંસ્કૃતમાં, અમૃતચંદ્ર આચાર્ય ભગવાન પછી બસો ત્રણસો વર્ષે તે થયા. તેણે એક આ ટીકા કરી છે. ટીકા એટલે સંસ્કૃતમાં વિસ્તાર તેનો. તેઓશ્રી એમ લખે છે કે આ સમયસાર શાસ્ત્ર ૪૧૫ ગાથાથી બનેલું છે. કોઈ કોઈ આત્મા આત્માર્થી નિકટભવી જીવ હોય તો બાર ગાથાનો અધ્યયન કરીને આત્માનો અનુભવ કરી લ્ય. સંક્ષેપ રુચિવાળો જીવ હોય સંક્ષેપરુચિ એટલે થોડું કહે અને જાજું સમજી જાય. કહે થોડું પણ સમજે જાજું એનું નામ સંક્ષેપરુચિ કહેવાય. અને બહુ જાજું કહે ૪૧૫ ગાથા, ત્યારે માંડ થોડું સમજાય તેને વિસ્તાર રુચિ કહેવામાં આવે છે. બે પ્રકારના જીવો હોય તો કહે છે કે બાર ગાથા સુધીમાં અધ્યયન કરીને કોઈ જીવ સમ્યકત્વને પામી જાય છે. તે બાર ગાથામાં પાંચ ગાથા તો પ્રસ્તાવનાની ગઈ. પાંચ ગાથા ગઈને તે પ્રસ્તાવનાની ગઈ. શું આમાં હું કહીશ ને શું કહેવું છે મારે.
છઠ્ઠી ગાથાથી સમયસાર શરૂ થયું. ત્રણ કળશ ને પાંચ ગાથામાં ક્યાંય આત્માનું નામ જ્ઞાયક એવું નામ લખ્યું નથી. ૬ઠ્ઠી ને દિવસે નામ લખે ને? નામ પાડે ફૈબા. ફેબા નામ પાડે ને! એમ આ કુંદકુંદાચાર્ય ભગવાન મહાવિદેહક્ષેત્ર ગયા હતા. આઠ દિવસ ત્યાં રહ્યા હતા. સીમંધર પ્રભુની વાણી સાક્ષાત સાંભળી. ત્યાં ગુરુદેવ હાજર હતા તે વખતે. આહા ! ગુરુદેવે નજરોનજર જોયેલા છે તેમને. અને ત્યાંથી આવીને આ સમયસારનો આ વિસ્તાર થયો ને નામ પડી ગયું. જ્ઞાયક એવું નામ ૬ઠ્ઠી ગાથામાં આવ્યું.
આ જ્ઞાયક શબ્દ છે ને ઈમ્પોર્ટેડ છે ઈ. જ્ઞાયક શબ્દ છે ને તે મહાવિદેહથી આવ્યો છે. આ જ્ઞાયક શબ્દ આંહીથી શરૂ થયો છઠ્ઠી ગાથાથી. દૃષ્ટિના વિષયમાં પણ જ્ઞાયક અને જ્ઞાનનો વિષય લીધો તો પણ જ્ઞાયક. શું કહ્યું? શ્રદ્ધાનો વિષય પણ જ્ઞાયક. ઈ જ્ઞાયક કેવો? શ્રદ્ધાનો વિષય જ્ઞાયક કેવો? કે પર્યાય માત્રથી સર્વથા રહિત. સર્વથા રહિત તે જ્ઞાયક. એનું નામ પણ જ્ઞાયક. પર્યાયથી રહિત તો પણ જ્ઞાયક કહ્યું. પછી અનુભવ થયો, અનુભૂતિ થઈ, નિર્મળ પર્યાય પ્રગટ થઈ સમ્યગ્દર્શન. તો કહે છે કે પર્યાયથી આત્મા કથંચિત્ સહિત,
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |