Page Text
________________
૨૫૪
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન આત્માનો અનુભવ થાય. એવો તે શુદ્ધાત્મા કેવો છે? કોણ છે? તેવા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં ત્રણ વાત કરી કે આ જે શુદ્ધાત્મા છે અનાદિ અનંત, જે જ્ઞાયકભાવ તે પ્રમત્ત અપ્રમત્તથી રહિત છે. અને આત્મા શુભ અને અશુભરૂપે પરિણમતો નથી, થતો નથી. કેમકે તે આત્મા પરિણામથી ભિન્ન છે. આત્માથી પરિણામ ભિન્ન છે, ભિન્ન છે માટે આત્મા તેનો કર્તા નથી, અકર્તા છે. પરિણામ પરિણામને કરે છે માટે હું અકર્તા છું. પરિણામ ભિન્ન છે, સ્વયં થાય છે તેના ક્રિયાના કારકથી હું કરનાર નથી. એમ અકર્તા એવો આત્માનો જ્ઞાયક-જ્ઞાતા સ્વભાવ, તેને શ્રદ્ધામાં લઈને પછી, તે આત્મા પ્રયોગ કરે છે.
શ્રદ્ધા નિર્વિકલ્પ છે તેમાં પ્રયોગની જરૂર નથી. એક સમયમાં રહિત છું ને અકર્તા છુંદૃષ્ટિમાં શ્રદ્ધામાં આત્મા આવે ને પછી શુદ્ધાત્મા જે રીતે દૃષ્ટિમાં-શ્રદ્ધામાં આવ્યો, તેનો જ આત્મા અનુભવ કરે છે. તે અનુભવની પ્રક્રિયામાં જે પર્યાયથી ભિન્ન છે માટે તે દ્રવ્ય સામાન્ય શુદ્ધનયનો વિષય, નિશ્ચયનયનો વિષય થયો. તેને દ્રવ્યનો વિષય કહેવાય. પર્યાયથી રહિત છે માટે હવે એ આત્માને અનુભવવા માટે બીજો પારો કહ્યો. પહેલાં પારામાં એમ કહ્યું કે “જાણનાર છું ને કરનાર નથી.” તે પહેલો પારો.
ભગવાન આત્મા જ્ઞાયક જ્ઞાનાનંદ પરમાત્મા, જ્ઞાનમૂર્તિ આત્મા કેવળ જાણનાર છે પણ પરિણામનો કરનાર નથી. કરનાર કેમ નથી ? કે મારાથી પરિણામ ભિન્ન છે. અને પરિણામનો કરનાર કેમ નથી? કે પરિણામ-પરિણામને કરે છે. માટે એક ક્રિયાના બે કર્તા ન હોય. પરિણામમાં જે થતી ક્રિયાઓ, પ્રમત્ત-અપ્રમત્ત દશાઓ, તેમાં ક્રિયા સ્વયં થયા જ કરે છે. ક્રિયાના કારકો પર્યાયમાં છે તો એ પરિણામ પરિણામને કરે છે તેથી હું તેનો કર્તા નથી. એમ પરિણામમાં કર્તાબુદ્ધિ છૂટતાં એને અકર્તાનો પક્ષ આવે છે કે હું તો જ્ઞાયક અકર્તા છું. પરિણામનો કર્તા નથી.
હવે પરિણામનો કર્તા નથી તો આઠ પ્રકારના જડકર્મને હું ક્યાંથી કરું? અને નોકર્મ શરીરાદિની ક્રિયાને પણ હું કેમ કરી શકું? અને શરીરાદિની ક્રિયાને નથી કરી શકતો તો દુકાનના વેપાર રોજગાર કે ફેક્ટરીને હું કેમ ચલાવી શકું? તેમ કર્તબુદ્ધિને છોડતો અકર્તામાં આવી અને અકર્તાનું શ્રદ્ધાન કરે છે. અનુભવ પહેલાં એવો અકર્તા, અભોક્તા આત્મા, જ્ઞાતા-જ્ઞાયક હું છું એમ શ્રદ્ધામાં લીધા પછી જાણનાર છું ને કરનાર નથી તે પહેલાં પારો.
પહેલાં તો લીધું ને જાણનાર છું ને કરનાર નથી. તો જાણનાર છું તે પહેલાંમાં લીધું ને? પછી પહેલાંમાં લીધું જાણનાર છું તો બીજામાં જાણનારો જ જણાય છે ને પર જણાતું નથી તે બીજા પારામાં આવે. આ જે સ્ટીકર છપાણા ને તેમાં બે વાક્ય છે. એ વાત છઠ્ઠી ગાથામાં છે. પરિણામ મારાથી ભિન્ન છે તેથી હું તેનો ર્તા નથી. પરિણામ સ્વયં થાય છે,
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |