Page Text
________________
૨૫૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન બનાવ્યું છે. એ પદ સોગાનીજીએ દોઢ મહિનામાં છેલ્લે જેટલા કાગળો પોતાના સગાવહાલાને લખ્યા તેટલા કાગળમાં આ દોહો તેમણે દોહરાવ્યો છે. એવો આમાં માલ ભર્યો છે. કર્તા કર્મનું અનન્યપણું કર્મનો ભેદ દેખાતો નથી. કર્તા, કર્મ ને ક્રિયા તેનો ભેદ દેખાતો નથી. અકર્તા કાયમ રહ્યો ને કર્તા થઈ જાય છે. અકર્તા થયો તે નિશ્ચયને કર્તા થયો તે વ્યવહાર. આહા ! આ કર્તા બુદ્ધિ ગઈ અને સમ્યક્ પ્રકારે કર્તા થયો. આ સ્યાદ્વાદ છે. કર્તા, કર્મ, ક્રિયાનો ભેદ ભાસતો નથી. કર્તા, કર્મ, ક્રિયા, આત્મા કર્તા ને નિર્મળ પર્યાય કર્મ. અને પર્યાયની ફેરણી તે ક્રિયા. પૂર્વ પર્યાયનો વ્યય ઉત્તર પર્યાયનો ઉત્પાદ તેને ક્રિયા કહેવામાં આવે છે.
વર્તમાન પરિણામને કર્મ કહેવાય. અને વર્તમાન પરિણામ ઉત્પાદ થયો પણ પૂર્વ પર્યાયના વ્યયપૂર્વક થયો તેવો ખ્યાલ લ્યો તો તેનું નામ ક્રિયા કહેવાય. કર્તા, કર્મ ને ક્રિયા ભેદ નહીં ભાસતું હૈ. એવા ભેદ તો છે ધર્મના, ધર્મના ભેદ છે પણ અભેદમાં ભેદ દેખાતો નથી.
વાત થોડી સૂક્ષ્મ છે. સમયસારની વાત તો સૂક્ષ્મ જ હોય ને ! આત્મા જ પોતે સૂક્ષ્મ છે ને ઉપયોગ સૂક્ષ્મ કરે તો પકડાય એવું છે. “કર્તા કર્મ ક્રિયા ભેદ નહીં ભાસતું હૈ, અકર્તુત્વ શક્તિ અખંડ રીતી ઘરે ઈ હૈ.' અકર્તા કાયમ રહીને કર્તા થાય છે. અકર્તાનો અભાવ કરીને કર્તા થતો નથી. અકર્તા રહીને કર્તા બને છે આ શું? અકર્તા રહીને કર્તા બને. આ શું? આ કળા છે. “અકર્તૃત્વ શક્તિ અખંડ રીતી ધરે ઈ, યાહી કે ગવેષી હોઈ જ્ઞાન માંહી લખી લીજે યાદી કી લખની મેં અનંત સુખ ભરેઈ હૈ.'
આ હું જ કર્તા ને હું જ કર્મ અને આત્મા જણાયો. જાણ્યો આત્માએ આત્માને અને જણાયો પણ આત્મા, પર્યાય ન જણાણી. જ્ઞાનની પર્યાય ન જણાણી. સમ્યજ્ઞાનની અતીન્દ્રિયજ્ઞાનની પર્યાય એ ન જણાણી. આહાહા ! ત્યારે એકલો જ્ઞાયક જણાયો તેમ પણ નહીં એ પર્યાય પરિણત આખો અભેદ આત્મા કર્મ થઈ જાય છે. આખો આત્મા જણાયો. શેય આખું ધ્યેયપૂર્વક આખું જ્ઞેય થાય છે. ઈ આત્માનું કર્મ થાય છે ને આત્મા તેનો કર્તા થાય છે. પરિણામી તે કર્તા અને પરિણામી તેનું કર્મ. પરિણામ તે કર્તાને પરિણામ કર્મ નહીં. આહાહા! રાગ તો તેને ઘરે ગયો. પણ સમજ્ઞાનની પર્યાય અતીન્દ્રિયજ્ઞાનની પર્યાય જેમાં આનંદ આવે એવો ભેદ કર્મ નથી. નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં તો અભેદ કર્તા ને અભેદ કર્મ.
કર્તા કર્મ ક્રિયા ભેદ નહીં ભાસતું હૈ યાહી કે ગવેષી હોય, ગવેષી એટલે ખોજી. જેને ખોજ-શોધ કરવી હોય ને અને આત્મા જોતો હોય તેને માટેની વાત છે. “યાહી કે ગવેષી હોય જ્ઞાનમાંહી લખી લીજે” આવું એક જ્ઞાનનું કર્તા કર્મનું અનન્યપણું થાય છે કે જ્ઞાનમાંથી
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |