________________
પ્રવચન ન. ૧૯
૨૫૧ જણાયું? દેવગુરુ શાસ્ત્ર જણાયા? આહા ! ધ્યાન રાખજો. અનુભવના કાળે દેવ-ગુરુશાસ્ત્ર જણાતા નથી, રાગ જણાતો નથી, શરીર જણાતું નથી. આહાહા ! અને પર્યાયનો ભેદ પણ જણાતો નથી. હું કર્તાને જ્ઞાનની પર્યાય મારું કર્મ તેવો ભેદ પણ જણાતો નથી.
જાણવારૂપે પરિણમ્યો તો પરિણામી આત્મા કર્તાને પરિણામી આત્મા કર્મ પરિણામી આત્મા કર્તાને જ્ઞાનની પર્યાય કર્મ તેમ નથી. એમ પણ ત્યાં નથી કે આત્મા કર્તા ને રાગ મારું કર્મ તે તો અજ્ઞાનના ઘરમાં ગયું. આહાહા ! એ આ સમાજને ખોટું ન લાગે તેની સંભાળ રાખો. આ આપણો સમાજ અંદરમાં અનંત ગુણ છે ને તે સમાજ છે તેને દુઃખ ન થાય તેનો અનાદર ન થાય, તેનું ધ્યાન રાખો.
બહારના સમાજની ચિંતા છોડી દે. આહાહા ! બહારનો સમાજ અનાદિકાળથી તને આવકાર આપે, એક દી” આવકાર આપે ને બીજે દી” અપમાન કરે. આહા !! તેનો શું ભરોસો. એક દી” કહે કે ભાઈ બહુ સારા ને બીજે દી' કહે કે ભાઈ બહુ ખરાબ. અરે ! આ શું તમે વાત કરો છો? કાલ સારા ને આજ ખરાબ. એટલી વારમાં કાંઈ ભરોસો નથી કોઈનો. ભરોસો કરવા જેવો નથી. મુમુક્ષુનો પણ નહીં. ભરોસો કર તો એક આત્માનો કર. અનંત ગુણથી બિરાજમાન પરમાત્મા છે. એ કોઈ દી' દગો નહીં દે તને. ધક્કો નહીં મારે.
એક વાર બનાવ બન્યો તો એક ભાઈને કહ્યું'તું મેં. આહાહા ! જેમ બનાવ બને બહારમાં અનેક પ્રકારનાં, આહા! કહ્યું કે અમને જગત ભલે ધક્કો મારે અમારો આત્મા કોઈદી” ધક્કો નહીં મારે. જગતને ધક્કો માર ! ભાઈયું ધક્કો મારે ! માબાપને ધક્કો મારી દયે, પાંજરાપોળમાં મોકલી દે છે. અત્યારે બધું બને છે ને! પણ ભગવાન આત્માનું શરણું લીધું હોય તો? તે કોઈ દી ધક્કો મારે ? આહાહા ! એક શરણ આત્માનું છે, બાકી કાંઈ શરણ જગતમાં નથી. ધુતારાની ટોળી છે અને લખ્યું બોલો. ધુતારાની ટોળી હો. એકલા કુટુંબીજનો નહીં મુમુક્ષુઓ બધાય બધું લઈ લેવું આખું જગત. અમને તો ઘણો અનુભવ થઈ ચૂક્યો છે. આહાહા! એક આત્મા શરણ છે બાકી કોઈ શરણ નથી. ક્યાંય ફાંફાં મારીશમાં.
શેયાકાર અવસ્થામાં દીવાની જેમ કર્તા કર્મનું અનન્યપણું, શું કહે છે? આત્મા દ્રવ્ય દૃષ્ટિએ અકર્તા છે. હવે જ્યારે ઉપયોગ આત્મામાં લાગે છે ઉપયોગ બહાર જાતો'તો તે ઉપયોગ અભિમુખ થઈને આત્માની સાથે અભેદ થાય છે ત્યારે આત્મા પરિણમે છે. મોક્ષમાર્ગરૂપે પરિણમે છે. બંધમાર્ગરૂપે પરિણમતો હતો પર્યાયમાં, તે પર્યાયમાં મોક્ષમાર્ગરૂપે પરિણમે છે. જ્યારે પરિણમે છે ત્યારે કર્તા કર્મ ક્રિયાનો ભેદ દેખાતો નથી.
એક દીપચંદજી થઈ ગયા છે તેણે અધ્યાત્મ પંચસંગ્રહ લખ્યું છે. એમાં એક એણે પદ