Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૮
૨૩૩ રાગનો પ્રતિભાસ થાય ત્યારે જ્ઞાન રાગને જાણતું નથી. દુઃખનો પ્રતિભાસ થાય ત્યારે દુઃખનો વેદક તો નથી પણ દુઃખનો જ્ઞાયક પણ નથી.
આ લક્ષ્મીબેન લંડનમાં બિમાર હતા તેને કેન્સર થયું'તું. ત્યારે કહ્યું'તું રાજેશનો ફોન આવેલો કે બાપા હવે આ છેલ્લો ટાઈમ લાગે છે તો બે શબ્દ કાંઈક કહો. તે કહે તેને સંલેખના વ્રત કાંઈ કરાવું મેં કહ્યું, કે તે રવાડે બિલકુલ ચડતા નહીં. હું કહું છું તેમ કરો. પર્યાયમાં જે દુઃખ થાય છે એ દુઃખનો વેદક આત્મા નથી. હું તો અવેદક છું. હું તો જાણનાર છું, વેદક નથી અને પછી એ દુઃખને હું જાણતો નથી, જાણનાર જણાય છે. એવો પ્રયોગ કરશે તો છેલ્લા ટાઈમે પણ અનુભવ થઈ જશે. ખૂબ વિસ્તારથી વાત કરી તેણે ટેપ ઊતારી લીધી આખી. અને તેની મા પાસે જઈને ૧૫૦ માઈલ દૂર ટેપ સંભળાવી. ટેપ સાંભળ્યા પછી થોડા ટાઈમમાં સ્વર્ગવાસ થઈ ગયો.
અરે તને તારા લીંબુની ખટાશમાં લીંબુ પ્રસિદ્ધ થાય છે કે દાળ પ્રસિદ્ધ થાય છે. તો દાળ ખાટી તો લીંબુ ગયું ને લીંબુની અવસ્થા પણ ગઈ. ઈ જ્ઞાયકેય ગયો ને ઉપયોગ લક્ષણ પણ ગયું. જ્ઞાનમાં પર જણાય છે તો જ્ઞાયકેય દૃષ્ટિમાંથી ગયો અને ઉપયોગ લક્ષણ પણ ગયું. રાગ નથી જણાતો જાણનાર જ્ઞાયક જણાય છે એમ થોડીક વાર તો પ્રયોગ કર. એ વાત શીખવાડે છે આમાં સમજાવે છે.
જ્ઞયાકાર થવાથી, તો પણ યકૃત અશુદ્ધતા તેને નથી. જે શેયો જ્ઞાનમાં રાગાદિ દુઃખાદિ જણાય, જણાય તો જણાય પણ હું એને જાણતો નથી. જાણનારને જાણે છે. વિશેષ સામાન્યને જાણે છે. જેનું વિશેષ છે એને જ જાણે. આ ટ્યુબલાઈટ છે ને, પ્રકાશ છે ને, એ પરપદાર્થને પ્રસિદ્ધ નથી કરતું. એ પ્રકાશની પર્યાય ટ્યુબલાઈટને પ્રસિદ્ધ કરે છે. જો પર જણાય છે તો ટ્યુબલાઈટ ગઈ. એના જ્ઞાનમાં ટ્યુબ લાઈટ સંબંધીનું અંધારું થયું. અજાણ થયો. ટ્યુબલાઈટ નથી દેખાતી, આ બધું પરપદાર્થ દેખાય છે, એમ જ્ઞાનમાં ઝળહળ
જ્યોતિ દેખાય છે એ જણાય છે, તો કહે ના. આ નથી જણાતું. પર જણાય છે તો ગયો દુનિયામાંથી અજ્ઞાન થઈ ગયું.
શેયકૃત અશુદ્ધતા તેને નથી. શેય છે તો અહિંયા જ્ઞાનનો ઉત્પાદ થાય છે, નિમિત્ત છે તો અહિંયા ક્ષણિક ઉપાદાન ઊભું થાય છે એમ છે નહિ. અરે નિમિત્તથી તો નહિં પણ ત્રિકાળી ઉપાદાનથી પણ ક્ષણિક ઉપાદાન ઉત્પન્ન થતું નથી. એ તો સત્ અહેતુક પર્યાય જ્ઞપ્તિ પ્રગટ થાય છે. જ્ઞાયક-સત અહેતુક એનો જ્ઞાનગુણ સત્ અહેતુક અને જ્ઞાનની પર્યાય પણ સત્ અહેતુક. સત્ હોય તે અહેતુક હોય અને સત્તને હેતુ એને કારણ ન હોય.
એનું કારણ પોતે જ છે ને એનું કાર્ય પણ પોતે. કારણ કાર્ય અભેદ એક સમયમાં
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |