Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૬
૨૦૩ એક વખત તું દ્રવ્યને તો જો. પર્યાયને જોયા કરશ, પર્યાયને ગૌણ કરીને, પર્યાયથી ભિન્ન આત્મા ત્રિકાળી છે તેને જો તો ખરો. આહાહા ! પણ એને ભિન્નતા છે એ વિશ્વાસ આવતો નથી. વિશ્વાસ જ નથી આવતો. દેવ ગુરુ શાસ્ત્ર ઉપર પણ વિશ્વાસ નથી. આત્માની શ્રદ્ધા તો થઈ નહીં પણ દેવ ગુરુ શાસ્ત્ર કહે છે કે આત્માને આસ્ત્રવ ભિન્ન ભિન્ન છે. એક સત્તા નથી બેયની. બે વચ્ચે અત્યંત અભાવ જેવી દીવાલ પડી છે આડી. આહાહા!
હવે સત્તા છે તો કર્મનો ઉદય પણ આવે છે અને ઉદયમાં પરિણામ જોડાય છે. અને પરિણામમાં શુભાશુભ ભાવ થાય છે. અને નવી પુણ્ય પાપની પ્રકૃત્તિનો બંધ પણ થાય છે. એમ ચાર વાત કરી. કર્મની સત્તા છે અનાદિની. અજ્ઞાનભાવનું નિમિત્ત પામીને કર્મનો બંધ થયો છે. હવે બંધ છે સત્તા તો ઉદયમાં આવે છે. અને પરિણતિ અજ્ઞાનીની એમાં જોડાય છે. જ્ઞાની જોડાતો નથી કર્મના ઉદયમાં. અજ્ઞાની જોડાય જાય છે. આત્મામાં જોડાતો નથી, ત્યાં સુધી પરમાં જોડાય જાય છે. અને એની પર્યાયમાં શુભાશુભ ભાવ થાય છે, પણ એના આત્મામાં શુભાશુભભાવ થતાં જ નથી. ખતવણી ફેર છે. મોટો ફેર છે. થાય પર્યાયમાં અને માને છે કે દ્રવ્યમાં થાય છે. એને કોઈ દિ' સમ્યગ્દર્શન ન થાય.
અને વ્યવહારનય કહે છે કે આત્મામાં જ રાગ થાય, અને વ્યવહારનય કહે છે કે આત્મા જ રાગ કરે છે. દુઃખને ભોગવે છે. આત્મા જ કર્મને બાંધે, ને કર્મના ઉદયમાં આત્મા જ જોડાય. એ વ્યવહારનયની વાતો બધી અસત્યાર્થ ને અભૂતાર્થ છે પ્રભુ ! એને સાચી માનીશમાં. વ્યવહારનય વડે જે નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું હોય, એ અભૂતાર્થ-અસત્યાર્થ જાણી એનું શ્રદ્ધાન છોડજે. આહાહા ! એમ આત્મા કર્મના ઉદયમાં જોડાય છે ને આત્મા કર્મને બાંધે છે ને આત્મા કર્મ ભોગવે છે. એવા વ્યવહારનયનું શ્રદ્ધાન છોડજે) આહાહા !
અહીંયા કહે છે કે ભાવકને ભોગવતો નથી તો જડને ક્યાંથી ભોગવે? અને નોકર્મ રોટલા દાળ ભાત શાક એને તો ક્યાંથી ભોગવી શકે. આહાહા! જે એની પર્યાયમાં ભાવ થાય છે એને પણ ભોગવતો નથી. કેમકે આત્મા પોતાના અભોક્તા સ્વભાવને છોડી ભોક્તા ધર્મમાં જતો નથી. પર્યાય ભોગવે છે. દ્રવ્ય ભોગવતું નથી. એટલે તો અભોક્તા અને ભોક્તા વચ્ચેની જુદાઈ રહી ગઈ છે. ભોક્તામાં દૃષ્ટિ છે ત્યાંથી ઊઠાવીને હું અભોક્તા છું, અકારક છું ત્યાં દષ્ટિ સ્થપાય તો દૃષ્ટિ નિર્મળ થઈ જાય છે. અને પરિણામને જુએ છે
જ્યાં, ત્યાં દુઃખનું ભોક્તાપણું જતું રહ્યું એ તો આનંદને ભોગવે છે. તે આનંદને ભોગવે પર્યાય, પણ હું આનંદને ભોગવતો નથી. હું તો અભોક્તા છું ત્રિકાળ. આહાહા !
આ ભેદજ્ઞાનની વાત ચાલે છે. ગુરુદેવે ભેદજ્ઞાનની બંસરી વગાડી છે. ડોલે નરનાર ગાય છે ને દેવશીભાઈ. આહાહા ! આ ભેદજ્ઞાનની બંસરી છે. આત્માને રાગ સો ટકા,
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |