Page Text
________________
૨૦૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન
તો પર્યાયમાં આસ્ત્રવની જગ્યાએ સંવર થાય, તો તો સંવર કર્મબંધનું કારણ થતું નથી. પણ સ્વભાવને ભૂલે તો આસ્ત્રવ થાય, તો આસ્ત્રવ કર્મ બંધમાં નિમિત્ત થાય. પણ આસ્ત્રવ જેની પર્યાયમાં છે એવો ભગવાન જે આત્મા, તે આસ્તવમાં કે કર્મ બંધમાં કા૨ણ થતો નથી. એવો જુદો ને જુદો એક અંશ રહે છે. એક અંશ કર્મબંધમાં નિમિત્ત થાય ને બીજો અંશ કર્મ બંધમાં નિમિત્ત થાય જ નહીં.
બધાના આત્માની વાત ચાલે છે. હું નિમિત્ત નથી. બીજાના કાર્યમાં હું નિમિત્ત નથી. પોતાના પરિણામમાંય નિમિત્તકારણ નથી તો પરમાં નિમિત્તકારણ ક્યાંથી હોય. મિથ્યાત્વનું કારણ આત્મા નથી. રાગનું કારણ હું છું એમ માને એ મિથ્યાત્વ છે-મિથ્યા દષ્ટિ થઈ ગઈ એની. આત્મામાં રાગના કારણનો અભાવ છે એમાં રાગનું કારણ નથી. કર્તા ય નથી ને કારણ પણ નથી. ત્યારે રાગ કેમ મિથ્યાત્વનો થયો, કે દૃષ્ટિ રાગ ઉપર છે, કે રાગ મારો ને હું એને કરું છું ને હું એમાં નિમિત્ત છું. એવી વિપરીત દૃષ્ટિ થઈ ગઈ અનંતકાળથી. એ વિપરીત દૃષ્ટિનો પરિહાર થાય ને નાશ થાય ને આત્માનો અનુભવ કેમ થાય એની ગાથા છે.
કહે છે અનાદિ બંધ પર્યાયની અપેક્ષાથી, ક્ષીરનીરની જેમ, કર્મ પુદ્ગલો સાથે એકરૂપ હોવા છતાં, કર્મનીય સત્તા સિદ્ધ કરી, કર્મની સત્તા કેમાં છે ? આત્મામાં છે કે કર્મમાં છે. જડ કર્મની સત્તા જડ કર્મમાં છે. આસ્ત્રવની સત્તા આસ્તવમાં છે. જીવની સત્તા જીવમાં છે. જીવમાં આસ્ત્રવ નથી ને આસ્ત્રવમાં જડ કર્મ નથી. ત્રણેય જુદા જુદા છે. એક જીવ છે, એક આસ્ત્રવ છે. બીજો જડ કર્મ અજીવ છે. પુદ્ગલ છે. ત્રણે આમ વિભાગ છે અંદ૨માં. જુદા જુદા કામ કરે સૌનું. આમ (ત્રણેયની) સત્તા સિદ્ધ કરી.
હવે કહે છે કે કર્મનો ઉદય આવે, સત્તા સિદ્ધ કરી, બંધ સિદ્ધ કર્યો, દ્રવ્યકર્મનો બંધ, દ્રવ્યકર્મનો બંધ ભાવકર્મની સાથે બંધાય છે. અશુદ્ધ અંતઃતત્ત્વ એની સાથે કર્મનો સંબંધ થયો છે. શુદ્ધ અંતઃતત્ત્વ ભગવાન આત્માની સાથે કર્મનો સંબંધ કોઈને પણ થયો નથી અત્યાર સુધી અને થવાનો પણ નથી. અવિના આત્માને પણ કર્મનો બંધ થયો નથી. બંધથી રહિત છે એનો આત્મા. અને જડ કર્મના બંધથી તો રહિત છે પણ એનો આત્મા ભાવકર્મથી પણ રહિત છે. અભવિનો આત્મા હો ? અવિ તો એક સમયની પર્યાયની યોગ્યતા છે. એનાથી ત્રિકાળ ભગવાન આત્મા એનો જુદો ને જુદો છે. ‘‘સવ્વુ શુદ્ધા શુદ્ઘનયા'' શુદ્ઘનયથી જોવામાં આવે તો બધા આત્મા ત્રિકાળ શુદ્ધ છે. ભિવ અવિના ભેદ નથી. ભિવ અભવિ એ તો પર્યાયની લાયકાતના ધર્મની વાત છે. જીવ ભવિ નથી ને જીવ અભિવ નથી. પર્યાયમાં ભિવ અભિવિના બે ભેદ પડે છે. સ્વસમય ને પરસમય પર્યાયના ભેદ છે. દ્રવ્યના ભેદ નથી. આહાહા !
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |