Page Text
________________
૧૮૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન
છે કે નહીં તેનું અંદર અંદર મંથન કરતું જાવું તો અંદરથી હા આવશે. સ્વભાવની વાત છે ને એટલે હા આવશે.
મથાળું ગાથા ૬૩ પરમાત્મપ્રકાશ. હવે પાંચ ઈન્દ્રિય, પાંચઈન્દ્રિય છે ને, સ્પર્શ, રંગ, ગંધ, વર્ણ, શબ્દ છે પાંચ ઈન્દ્રિય આંહીથી સ્પર્શથી ચાલુ થાય છે ને સ્પર્શ, રસ, ગંધ, વર્ણ ને શબ્દ. આ પાંચ ઈન્દ્રિયનો ઉઘાડ. ક્ષયોપશમજ્ઞાન ભાવઈન્દ્રિય અને મન. અહીં છાતીમાં આઠ પાંખડીવાળું દ્રવ્ય મન છે અને જ્યાં વિચાર ચાલે છે નયનિક્ષેપ પ્રમાણના વિચાર ચાલે તેનું નામ મન કહેવાય. વિકલ્પ ઉઠે મનમાં તે મન. સમસ્ત વિભાવ પાંચ ઈન્દ્રિય કહી, ભાવમન કહ્યું, સમસ્ત વિભાવ. સમસ્ત પ્રકારના વિભાવ રાગ, દ્વેષ, મોહ અને ચાર ગતિના સંતાપોનું દુઃખ. શુદ્ધ નિશ્ચયનયથી કર્મજનિત છે. જીવજનિત નથી.
જીવથી આ ઈન્દ્રિયજ્ઞાનનો જન્મ થતો નથી. જીવને આશ્રયે ઈન્દ્રિયજ્ઞાન ન હોય, પરાશ્રિત હોય. રાગ પરાશ્રિત દુ:ખ પરાશ્રિત. એવો અભિપ્રાય મનમાં રાખીને હવે આચાર્ય ભગવાન સૂત્ર કહે છે. ૬૩ નંબરની ગાથા મૂળ છે. ત્રણ ચાર મિનિટ બાકી છે.
અન્વયાર્થ :- પાંચે ઈન્દ્રિયો, પાંચ ઈન્દ્રિયનો ઉઘાડ. દ્રવ્યઈન્દ્રિયની વાત નથી. ભાવઈન્દ્રિયની વાત છે. ઉઘાડની વાત-ક્ષયોપશમની વાત છે. ઈન્દ્રિયો અન્ય છે. આત્માથી અનેરી છે, અન્ય છે ભિન્ન છે, આ શાસ્ત્ર તરફનો અત્યારે જે ઉપયોગ ચાલે છે. તે ઈન્દ્રિયજ્ઞાન જે છે તે ઈન્દ્રિયજ્ઞાન આત્માથી અન્ય નામ ભિન્ન છે, અનન્ય નથી. ભિન્ન છે. ક્યારે ? કે ત્રણે કાળ. છે ત્યારે ભિન્ન છે, છે ત્યારે ભિન્નનો પાઠ આપ્યોને સિદ્ધ ભગવાનને નથી કહેતા તે. પાંચ ઈન્દ્રિય જેને વિદ્યમાન છે તેને કહે છે કે તારો આત્મા પાંચ ઈન્દ્રિયના ઉઘાડથી રહિત છે, અન્ય છે. પછી મન અને રાગાદિ સમસ્ત વિભાવ અન્ય છે. ભાવમન પણ ભિન્ન છે, રહિત છે અને રાગાદિ વિભાવ પણ આત્માથી રહિત છે, ભિન્ન છે.
તે બધા, હે જીવ ! હે ભવ્ય આત્મા ! જીવને કર્મથી ઉપજે છે. કર્મથી ઉપજે છે એટલે કર્મના સંગે પરિણતિ જાય ત્યારે ઉપજે છે આત્મા કર્મનો સંગ કરતો નથી તે તો હજી આવવું બાકી છે, ઘણું આમાં છઠ્ઠી ગાથામાં. આત્માએ દર્શન મોહનો સંગ કર્યો નથી. ચારિત્રમોહનો સંગ કરતો નથી. આહા ! તે પરિણામ સંગ કરે છે ને પરિણામ સંગ છોડે છે. હું તો અસંગી પરમાત્મા છું. હું કોનો સંગ કરું ? હું તો નિરાલંબી છું. હું કોઈનું આલંબન લઉં તેવો મારો સ્વભાવ નથી. એમ કહે છે કે કર્મથી ઉપજે છે એટલે કર્મના સંગે તે પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે અને આ ચાર ગતિના દુઃખ પણ અન્ય છે. દુઃખ, આકુળતા થાય છે ને, તે આકુળતા અનાકુળ આનંદમય ભગવાન આત્મા જે છે સુખમય, તેનાથી અન્ય છે ભિન્ન છે. એટલે આત્મા એ દુઃખનો વેદનારો નથી, આ કઠણ પડે.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |