________________
૧૮૦
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન હોય. ભાવ ભર્યો છે સફેદ અંદરમાં તે વ્યક્ત પર્યાય પ્રગટ સફેદ થઈ જાય. આહાહા! માટે કપડાની મલિન પર્યાય સફેદ કપડાને અડતી નથી, એટલી ભિન્નતા છે. સર્વથા ભિન્ન છે. આહા !
જેમ ખાણમાંથી સોનું નીકળે તેની પર્યાય મલિન છે. પણ સોનું મલિન થયું નથી. સો ટચનું શુદ્ધ રહ્યું છે દ્રવ્યું. પણ જેની દૃષ્ટિ પર્યાય ઉપર પડી છે ને, તેને દ્રવ્ય શુદ્ધ છે તે દેખાતું નથી. તેમ જેની દૃષ્ટિ પર્યાય ઉપર છે રાગ ઉપર, તેને આ વાત બેસતી નથી કે રાગને કાળે આત્મા વીતરાગની પ્રતિમા બિરાજમાન છે. પરમાત્મા સ્વરૂપે બિરાજમાન છે અંદર. આહાહા ! પરમાત્મા પામર થયો નથી અને પરમાત્મા શુદ્ધ થતો નથી. પરમાત્મા તો ત્રણેકાળ શુદ્ધ છે. શુદ્ધ છે તેનું કારણ પર્યાયથી રહિત છે માટે શુદ્ધ છે. પર્યાયથી સહિત થાય તો શુદ્ધ રહેતો નથી. શું કહ્યું? ન્યાય સમજાય છે ? શુભાશુભભાવ પર્યાયમાં થાય. પુષ્ય પાપના ભાવ પર્યાયમાં થાય. હિંસા અહિંસાના પરિણામ પર્યાયમાં થાય, પર્યાયમાં થાય પણ દ્રવ્યમાં ન થાય. આહાહા! દ્રવ્ય ને પર્યાયની એટલી જુદાઈ છે. ઉત્પાદ વ્યય પર્યાયનો થાય. ધ્રુવ ઉપજે નહીં ને ધ્રુવનો અભાવ થાય નહીં. આવી વસ્તુ અલૌકિક શાસ્ત્રમાં આવી છે.
આટલા દૃષ્ટાંત આપીને દ્રવ્ય પર્યાયની જુદાઈ રહી ગઈ છે તેમ દષ્ટાંતથી પણ સિદ્ધ થાય. અહીંયા પણ તે પ્રકારે જ છે. જુદાઈ છે દ્રવ્ય ને પર્યાયની.
ટીકા :- જે પોતે, પોતે એટલે આત્મા. ત્રિકાળી દ્રવ્ય જ્ઞાયકભાવ. આ ગાથામાં ટાઈમ લાગશે. પહેલાંની ગાથામાં સામાન્ય હતું એટલે પ્રયોજનભૂત વાત જલ્દી કરવા માટે ટૂંકાવવું'તું ઈ. કેમ કે મનુભાઈ રોજ આવતા'તા, રોજ આવતા'તા. આયુષ્ય પૂરું થઈ ગયું. તેમ અત્યારે આપણે સ્વાધ્યાય કરીએ છીએ ક્યારે કોઈનું આયુષ્ય પુરું થઈ જશે તેની ખબર નથી. માટે મૂળ વાત જલ્દી સમજી લેવા જેવી છે. આહાહા ! આજે એટલે કહ્યું'તું કે રોટલીને રોટલાનો ખોરાક તો રોજ મળે અને કોઈ વખતે લોટનો મેસુબ પણ બને ભારી પડી જાય હો લોટમાં. આહાહા ! એવો મેસુબ અમારે શારદાબેન બનાવે. ત્યાંથી મારા માટે લઈ આવે હિંમતનગરથી. પર્યાય થવાની હોય ને એટલે હથરોટી પણ તે પ્રકારની. બાકી મેસુબ શારદાબેન બનાવતા નથી તેનો હાથ પણ અડતો નથી. કોણ બનાવે? આ તો લોટનો મેસુબ નથી આ તો બદામનો મેસુબ છે. અને બદામના મેસુબમાં ફોરેનનું કેસર. પહેલાં ડબી આવતી'તી ફોરેનની ડબી આવતી'તી. હજી આવતી હશે સ્પેનનું કેસર અને એલચી ઉંચા માયલી અને અંદર પીસ્તા અને ચોખ્ખું ઘી આવો બદામનો મેસુબ ! આહા!
એ રુચિ જરાક રાખીને મોટું ઉઘાડે તો મીઠું મોટું થાય તેવું છે. મીઠું મોટું એટલે સમજાણું ને? સમ્યગ્દર્શન!! આહા! પણ પકડવું તેને જોઈએ. શું કહેવા માગે છે આચાર્ય