Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૪
૧૭૫ જ્ઞાનમાં તો સમજ. તેને ઇન્દ્રિયજ્ઞાન દ્વારા પણ આત્માનું સ્વરૂપ સમજ તું. આહા ! તો તેને પરોક્ષ અનુભૂતી થઈ ને પ્રત્યક્ષ થાય. આવી બે વાત પૂછી છે. બે ય વાતનો ઉત્તર આમાં છે છઠ્ઠી ગાથામાં આખું સમયસાર પૂરું કરી દીધું છે.
જયસેન આચાર્ય થયા છે તેમણે આ સમયસારની ટીકા કરી છે. સંસ્કૃતમાં. તેઓશ્રી જણાવે છે કે આ સમયસારની બાર ગાથા સુધી પીઠિકા છે અને બાર ગાથા સુધીમાં કોઈ સંક્ષેપ રુચિવાળો જીવ પામી જાય. ન પામ્યો હોય તો વિસ્તાર રુચિવાળા જીવને માટે આચાર્ય ભગવાન ૪૧૫ ગાથાનું અવતરણ કરે છે અને તે વાત યથાર્થ છે. કેમકે તેરમી ગાથામાં જ નવ તત્ત્વના નામ આવ્યા. નવ તત્ત્વના નામ બાર ગાથા સુધી નહોતા આવ્યા. અને તેરમી ગાથામાં તો નવ તત્ત્વના નામ આવ્યા. અને ચાલતી પ્રણાલિકા છે કે નવ તત્ત્વનું શ્રદ્ધાન તે સમ્યગ્દર્શન તે પ્રણાલિકા છે. તે તેરમી ગાથામાં કહ્યું કે અભૂતાર્થ નયે તો નવતત્ત્વને અનંતવાર જાણ્યા જીવે. પણ તેમાં સમ્યગ્દર્શન ન થાય પણ ભૂતાર્થનયે, સત્યાર્થનયે નવતત્ત્વને જો જાણે, કે પરિણામ થવા યોગ્ય થાય છે અને જાણનાર જણાય છે. આ પરિણામનો હું કરનાર નથી. તો કરનાર પણ બતાવ્યો નિમિત્ત કર્તા. હું ઉપાદાન કર્તા ય નથી અને હું નિમિત્ત કર્તા પણ નથી. નવ પર્યાયના પરિણામની યોગ્યતા તત્ત સમયની ઉપાદાન કર્તા છે અને તેનો નિમિત્તકર્તા જૂના કર્મનો ઉદય કે અનુદય તે બધા નિમિત્ત કર્તા છે. તે નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સંબંધ પરિણામની સાથે છે મારી સાથે નથી. હું તો જ્ઞાતા છું. આહા ! એ વાત કહીને કહે છે. આમ જે જાણે તેને સમ્યગ્દર્શન થાય. તેમ કહ્યું એમાં.
ભૂતાર્થનયે નવને જાણે તેને સમ્યગ્દર્શન થાય તેમ કહ્યું. અને નવના નામ તેરમી ગાથામાં શરૂ કર્યા પણ ખ્યાલ રાખજો નવ તત્ત્વનો વિસ્તાર હું કરીશ પણ દરેક અધિકાર ઉપર તારા શાસ્ત્રમાં લખી લેજે કે ભૂતાર્થનયે હું જાણીશ. પુણ્ય પાપનો અધિકાર આવે તો પુણ્ય પાપને પણ ભૂતાર્થનયે જાણ, આત્રવને પણ ભૂતાર્થનયે જાણ, સંવરને ભૂતાર્થનયે જાણ, બંધને ભૂતાર્થનયે જાણ. મોક્ષને ભૂતાર્થનયે જાણ.
એમ દરેક અધિકારના માથાળા ઉપર જે નામ લખ્યા હોય ત્યાં આ લખી લેજે જરાક. આહાહા ! એ ભાગવતી શાસ્ત્ર દૈવી શાસ્ત્ર છે. આહાહા ! અલૌકિક શાસ્ત્ર છે. બે વાત અહીં કરે છે, તેના ઉત્તરરૂપ ગાથા છે. ગાથા બોલો બધા એક સાથે........
નથી અપ્રમત કે પ્રમત નથી જે એક જ્ઞાયકભાવ છે
એ રીત “શુદ્ધ કથાય, ને જે જ્ઞાત તે તો તે જ છે. ૬. ગાથાનો અર્થ પહેલાં લઈએ. જે જ્ઞાયકભાવ છે તે-જે ને પછી તે આવે. વચમાં જ્ઞાયકભાવ મૂક્યો. જે-તે-જ્ઞાયકભાવ છે તે અપ્રમત્ત પણ નથી અને પ્રમત્ત પણ નથી.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |