________________
૧૭૦
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન સંસાર મટે ત્યારે ક્લેશ મટે.
એ રીતે દુઃખ મટાડવાને, દુઃખ ટાળવા માટે શુદ્ધનયનો ઉપદેશ પ્રધાન છે. પ્રમત્ત અને અપ્રમત્ત શુદ્ધ પર્યાય અને અશુદ્ધ પર્યાય બેય આત્મામાં નથી. અશુદ્ધનયને અસત્યાર્થ કહેવાથી એમ ન સમજવું કે આકાશના ફૂલની જેમ તે વસ્તુ ધર્મ સર્વથા જ નથી. એમ સર્વથા એકાંત સમજવાથી મિથ્યાત્વ આવે છે, માટે સ્યાદ્વાદનું શરણ લઈ શુદ્ધનયનું આલંબન કરવું જોઈએ. સ્યાદ્વાદનું શરણ લઈને સ્યાદ્વાદથી વસ્તુને જાણીને પછી શું કરવું? કથંચિત્ શુદ્ધ ને કથંચિત્ અશુદ્ધ એમ નહીં. પછી શું કરવું? સ્યાદ્વાદથી શુદ્ધતા અશુદ્ધતા સિદ્ધ કરી પ્રમાણથી પછી શું કરવું એમ કહે છે.
શુદ્ધનનું આલંબન કરવું જોઈએ ને અશુદ્ધનયનું લક્ષ છોડી દેવું. શુદ્ધનનું આલંબન પણ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ થયા પછી નથી રહેતું. આહા ! જો, શુદ્ધનયનું વિકલ્પમાત્મક શુદ્ધનય જ નથી રહેતી એમ. જે વસ્તુ સ્વરૂપ છે તે છે. એ પ્રમાણ દૃષ્ટિ છે જો આ પ્રમાણથી વાત કરીને આખી. એ પ્રમાણ દૃષ્ટિ છે આ. એનું ફળ વીતરાગતા છે. કર્તા અકર્તાને જાણતાં આવ્યુંને. કર્તા અકર્તાને જાણતાં કેવળજ્ઞાન થાય ઈ આ. આ પ્રમાણે નિશ્ચય કરવો યોગ્ય છે.
અહીં જ્ઞાયકભાવ “પ્રમત્ત અપ્રમત્ત નથી એમ કહ્યું છે, ત્યાં પ્રમત્ત અપ્રમત્ત એટલે શું? ગુણસ્થાનની પરિપાટીમાં છઠ્ઠા ગુણસ્થાન સુધી તો પ્રમત્ત કહેવાય છે અને સાતમાંથી માંડીને અપ્રમત્ત કહેવાય છે. પરંતુ એ સર્વગુણસ્થાનો અશુદ્ધનયની કથનીમાં છે. શુદ્ધનયનથી આત્મા જ્ઞાયક જ છે. છકી ગાથા પૂરી થઈ.
