Page Text
________________
૧૬૬
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન દ્રવ્યદૃષ્ટિએ પરિણામ અને પરિણામીનો અભેદ છે. લ્યો, એ દ્રવ્યદૃષ્ટિ, સમજી ગયા. એટલે દ્રવ્યની અભેદપ્રધાન દ્રવ્યાર્થિકનય આ. અભેદ પ્રધાન દ્રવ્યાર્થિકનય. દ્રવ્યદૃષ્ટિએ એટલે ઈ. દ્રવ્યદૃષ્ટિએ લખ્યું છે ને ? પરિણામ અને પરિણામીનો અભેદ છે. અને પર્યાય દૃષ્ટિએ ભેદ છે. અભેદ પ્રધાન દ્રવ્યાર્થિકનયથી અભેદ છે અને ભેદપ્રધાન પર્યાર્થિકનયથી ભેદ છે. આહા ! ભેદદૃષ્ટિથી તો કર્તા, કર્મ ને ક્રિયા ત્રણ કહેવામાં આવે છે. પણ આંહીં અભેદ દૃષ્ટિથી પરમાર્થ કહ્યો છે કે અભેદદષ્ટિ ને પરમાર્થથી કહ્યો છે કે કર્તા, કર્મ ને ક્રિયા એક દ્રવ્યની અભિન્ન અવસ્થાઓ છે. એક દ્રવ્યની ત્રણ અભિન્ન અવસ્થાઓ છે. પ્રદેશભેદ રૂપ જુદી વસ્તુઓ નથી.
આ જૈન દર્શન સ્યાદ્વાદ શાંતિથી સમજવા જેવું છે. જ્યાં જ્યાં જે જે યોગ્ય છે ત્યાં તેમ સમજવું જોઈએ, નહિંતર પક્ષ થઈ જાય છે. ચોખ્ખું લખ્યું છે. કર્તા, કર્મ, ક્રિયાનો ભેદ નથી ભાસતો. અનુભવના કાળે કર્તા, કર્મ ને ક્રિયાનો ભેદ દેખાતો નથી. ને અકર્તૃત્વ શક્તિ અખંડ રીતી ધરે છે. દોઢ મહિનામાં ન્યાલચંદભાઈ સોગાનીજીએ ત્રણ વખત આ શ્લોકનો ઉલ્લેખ કર્યો. દોઢ મહિનાના ગાળામાં કોઈને કાગળ લખ્યા ત્રણ કાગળો લખ્યા હતા, એ ત્રણ કાગળો લખ્યા. ત્રણેમાં આ વાત લખી. કેટલો મધ્યસ્થી જીવ થઈ ગયો. દ્રવ્યદૃષ્ટિની પ્રધાનતા હોવા છતાં, આહા ! કર્તા, કર્મ, ક્રિયાનો ભેદ દેખાતો નથી. આહા ! આવી સ્થિતિ થાય છે. (શ્રોતા :- ઘણી ઊંચી સ્થિતિ) એ જ પુરુષે કહ્યું કે કર્તા ને અકર્તાને જાણતાં જાણતાં કેવળજ્ઞાન થાય છે. બે લીધું ને, કર્તા ને અકર્તા. અકર્તાની માસ્ટરી છતાં અકર્તાને જાણતા જાણતા કેવળજ્ઞાન થાય છે એમ તેણે નથી લખ્યું. અકર્તાને જે જાણે છે તે પોતે જ કર્તા બને છે. કર્તા થઈને અકર્તાને જાણેને? કુટસ્થ કુટસ્થને કેવી રીતે જાણે? અપરિણામી અપરિણામીને કેવી રીતે જાણે? બેન! પરિણામી થઈને અપરિણામીને જાણે છે.
ઈ આપણે નિયમસારમાં લીધું હતું મુંબઈમાં ભાઈને નહોતું બેસતું. તમે પછી તેમને કહ્યું કે ભાઈ કહે છે તે બરાબર છે. તમે કહો છો તે બરાબર છે. ત્યારે સમજાણું એને. પહેલાં નહોતું બેઠું. પછી તમે કહ્યું તો બેસી ગયું. આ પક્ષનો વિષય નથી. જે વસ્તુ જે એંગલથી, જે દૃષ્ટિકોણથી, જે અપેક્ષાથી આચાર્ય ભગવાન ફરમાવે ત્યાં પ્રમાણ વચન કહી દેવું. આત્મા કર્તા છે, પ્રમાણ વચન ! અકર્તા છે, પ્રમાણ વચન ! અપેક્ષા જ્ઞાન છે ને તે સમ્યક છે. જ્ઞાનીનું જ્ઞાન છે. બધી અપેક્ષાને ઘોળીને પી જાય. એક સાથે બધી વાત ન કરાય. એટલે ક્રમે ક્રમે વાત કરાય.
ર્તા કર્મ, ક્રિયા દ્રવ્યની અભિન્ન અવસ્થાઓ છે. આ શેયની વાત છે. ધ્યેય અને શેયમાં બાર અંગ સમાઈ જાય છે. એને ખ્યાલ આવવો જોઈએ કે આ શેયપ્રધાન કથન
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |