Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૩
૧૬૫ ઘણો સારો ભર્યો છે. પોતે પોતાને અભેદપણે અનુભવ થાય છે માટે પોતે જ કર્તા ને પોતે જાણનારો માટે પોતે જ કર્તા, પોતે જ પોતાને જણાયો માટે પોતે જ કર્મ જ્ઞાન પર્યાય એ કર્મ નહીં. જુઓ ૫૧ મો કળશ વાંચો.
य परिणमति स कर्ता य: परिणामो भवेतु तत्कर्म
या परिणति: क्रिया सा त्रयमपि भिन्नं न वस्तुतया॥ જે પરિણમે છે તે કર્તા છે, જે પરિણમતો નથી ને અપરિણામી છે તે તો અકર્તા છે. એ તો અર્તા છે. જુઓ આમાં મેં લખ્યું છે. જુઓ. “કર્તા કર્મ ક્રિયા ભેદ નહિ ભાસતું હૈ” અકર્તૃત્વ શક્તિ અખંડ રીતિ ધરે ઈ હૈ.” અકર્તા શક્તિ તો ત્રણે કાળ અખંડ છે.પણ તે કર્તા થાય છે, એવો પરિણામી એનો ધર્મ છે. અપરિણામી હોવા છતાં તે પરિણમે પણ છે કથંચિત પરિણમે છે જો પરિણમતો જ ન હોત તો ભેદજ્ઞાનને ઉપદેશ ન હોત, તો ભેદજ્ઞાનથી કેવળજ્ઞાન થાય એ વાત જ ન આવત, કેમ કે જે અજ્ઞાનરૂપે પરિણમતો'તો હવે ઈ જ્ઞાનરૂપે પરિણમે છે. ઈ પરિણમતા, પરિણમતા ઈ જ કેવળજ્ઞાન ને મોક્ષરૂપે પરિણમે છે. પરિણમે છે માટે જ બધી સિદ્ધિ થાય છે.
જે પરિણમે છે તે કર્તા, પોતે પરિણમે છે. પરિણમનારનું જે પરિણામ છે તે કર્મ છે. અને જે પરિણતિ તે ક્રિયા છે, એ ત્રણે વસ્તુપણે ભિન્ન નથી. આહાહા! કર્તા, કર્મને ક્રિયા ત્રણેનો ભેદ નથી. “કર્તાકર્મ ક્રિયા ભેદ નહિ ભાસતું હૈ” કર્મ નહીં ભાસતું હૈ એમ નહિ. કર્તા ધર્મ છે, કર્મ ધર્મ છે, ને ક્રિયા ધર્મ છે વસ્તુનો, એ ધર્મ ભાસતો નથી એમ નહિ, પણ ભેદ ભાસતો નથી. બેન ! ભેદ ભાસતો નથી. અભેદ જોય થાય છે ને? જ્યારે અભેદ શેય થાય છે તે આ શેયની વાત છે, પરિણામીની વાત છે. આ કર્તા ને આ કર્મને આ ક્રિયા એમ નહીં. ભેદ નથી ભાસતો.
ધર્મો છે, જ્ઞાન એ ધર્મને જાણે છે પણ અત્યારે ધર્મનું લક્ષ નથી. જ્યાં ભેદ દેખાતો નથી ત્યાં ધર્મને ઉડાડે છે, એ જીવ કાંઈ સમજતો નથી. ભેદ દેખાતો નથી ત્રણ, ત્યાં તે કર્તા કર્મ ને ક્રિયાના ત્રણ ધર્મને ઉડાડી દે છે એ સમજતો નથી કાંઈ. કેમકે એકલું દૃષ્ટિનું જોર આવી ગયું ને પક્ષ થઈ ગયો. દૃષ્ટિના પક્ષવાળો કર્તા, કર્મ, ક્રિયાને સ્વીકારે નહીં. મધ્યસ્થ હોય તે સ્વીકારે. બહુ બેન ધીરજનું કામ છે. બહુ ધીરો ને ગંભીર થઈને વિચારે તો કામ આવે. પક્ષમાં ચડી જાય તો કામ ન થાય.
આચાર્ય ભગવાન જ્યાં જે રીતે કહેવા માગતા હોય, એ રીતે સમજવું જોઈએ, કે એ જ્ઞાની છે ઈ અપરિણામીનો ઝંડો લઈને પરિણામીને ન સ્વીકારે તો ન ચાલે.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |