Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૨
૧૫૩
શેયાકાર અવસ્થામાં શું જણાય છે ? શેયનું જ્યારે નિમિત્તપણું છે અને જ્ઞેયનો પ્રતિભાસ જ્ઞાનની સ્વચ્છતામાં થઈ રહ્યો છે ત્યારે શેય જણાય છે કે જાણનાર જણાય છે ? જો શેય જણાય છે તો શેયકૃત અશુદ્ધતા આવી ગઈ, અને જ્ઞેય જણાય છે પ્રતિભાસે છે તે વખતે તો શેય જણાવા છતાં જ્ઞેયકૃત અશુદ્ધતા થતી નથી. ઈ જો આમાં
જાણનાર જણાય
લખ્યું છે.
‘‘જો કુછ ઝલકતા જ્ઞાનમેં વહ જ્ઞેય નહીં બસ જ્ઞાન હૈ’’ નહીં જ્ઞેયકૃત કિંચીત મલિનતા સહજ સ્વચ્છ સુ જ્ઞાન હૈ’’
ઈ આ, જ્ઞાન જ જણાય છે. (શ્રોતા :- આ રહસ્ય તો ભાઈ આપને હી ખોલા હૈ ખરેખર જ્ઞાનનું આવું સ્વરૂપ છે આમ, જ્ઞેયનો પ્રતિભાસ થાય છે પણ શેયને જાણતો નથી હા. પ્રતિભાસનો નિષેધ નથી પણ એને જાણતો નથી, જાણનાર જણાય છે. આહાહા ! જો શેય જણાતું હોય તો શેયકૃત અશુદ્ધતા આવી ગઈ, તો શાયકનો તિરોભાવ થાય છે, સામાન્ય જ્ઞાનનો તિરોભાવ, વિશેષ શેયાકાર જ્ઞાનનો આવિર્ભાવ. અજ્ઞાન થઈ ગયું. ઈ થઈ ગયું અજ્ઞાન એમ.
ઈ શેયકૃત અશુદ્ધતા કેમ નથી કે જ્ઞેયનો જ્યારે પ્રતિભાસ થાય છે જ્ઞાનમાં, શેય નિમિત્તભૂત છે અને જ્ઞેયાકાર જ્ઞાનની પર્યાય નૈમિત્તિકભૂત છે. એ વખતે એ જ્ઞેયાકાર જે જ્ઞાનની પર્યાય થઈ જ્ઞેય સાપેક્ષથી, ત્યારે એ જ્ઞાનમાં, કારણ કે શેયાકાર અવસ્થામાં, આહાહા...એ શેયાકાર અવસ્થા તો આત્માની થઈ, શેય તો નિમિત્ત છે માટે શેયાકાર રાખ્યું, ઈ શેયાકાર અવસ્થા વખતે જ્ઞેય જણાય છે કે જ્ઞાયક જણાય છે ? બસ ! આમાં સંસાર મોક્ષ છે.
આ જ્ઞેય છે નેપકીન એ જ્ઞાનમાં જણાય છે ? શેયાકાર અવસ્થામાં જો જ્ઞાયક ન જણાય તો શેયકૃત અશુદ્ધતા એટલે અજ્ઞાન થઈ ગયું. પણ આ જ્ઞેય જણાય છે ત્યારે, કારણ કે શેયાકાર અવસ્થામાં એમ, એ શેયકૃત અશુદ્ધતા કેમ થતી નથી જ્ઞાનને, કેમ કે જ્ઞેયાકાર અવસ્થામાં જાણનાર જણાય છે, જ્ઞાયક જણાય છે. આહાહા ! જ્ઞેય જણાતું નથી. આહાહા ! શેયનો પ્રતિભાસ છે પણ શેય જણાતું નથી. આહાહા ! કેમકે એના ઉપર મારું લક્ષ નથી, લક્ષ તો જ્ઞાયક ઉપર છે. જેના ઉપર લક્ષ છે ઈ જણાયા કરે છે. જેના ઉપર લક્ષ નથી એ જણાવા છતાં એને જાણતું નથી જ્ઞાન, જણાવા છતાં જ્ઞાન એને જાણતું નથી. આહાહા !
કારણ કે જ્ઞેયાકાર અવસ્થામાં, એટલે જ્ઞેયોને જાણવાની અવસ્થાનો કાળ છે. નેપકીનને જાણવાની અવસ્થા રાખી, ઈ કાળે શું જણાય છે તને ? કીધું કે નેપકીન જણાય છે (તો) જ્ઞાનનું અજ્ઞાન થઈ ગયું. કે આ નેપકીન જણાય છે તે વખતે શું જણાય છે ? જાણનારો
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |