Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૨
૧૫૧ આત્મા પરાધીન થઈ ગયો. જો પરને જાણે તો આત્મા છે તો કોઈને અનુભવ જ ન થાય, તો તો પછી અનુભવ ન થાય, કારણ કે પરને જાણે ત્યારે જ્ઞાયક કહ્યું ને, તો પરને જાણે દેવને શાસ્ત્રને ગુરુને જાણે, જાણે તે આત્મા કહ્યું તો ત્યાંથી વ્યાવૃત્ત થઈને આત્મા ક્યારે જણાય, આત્મા જાણી જ ન શકાય. અને આત્મા અનુભવમાં નથી આવતો એનું કારણ અસભુત વ્યવહારનો પક્ષ છે ગુરુદેવના શિષ્યોમાં!
ગુરુદેવના શિષ્યોમાં ઘણાં સદૂભૂત વ્યવહારમાં નથી આવ્યા. અસદૂભૂત વ્યવહારનો પક્ષ છે હજી. કે શું આત્મા પરને જાણતો નથી? (શ્રોતા :- ઈ તો ભાઈ જોય જ્ઞાયકની એકતા થઈ ગઈ ને?) એકતા થઈ ગઈ અને જ્ઞાન પરાધીન થઈ ગયું. શેયને જાણે તો જ્ઞાયકનું અસ્તિત્વ છે, નહીં તો જીવનું અસ્તિત્ત્વ નથી, એમ ઈ માને છે તો પરાધીન થઈ ગયો છે. જીવને ખબર નથી. એને જ્ઞપ્તિ છે એ સત્ અહેતુક છે. જ્ઞાન પોતાથી થાય છે. હજી તો પરથી જ્ઞાન માને છે, શેયથી જ્ઞાન માને છે.
અરે એનાથી તો સૂક્ષ્મ છે જ્ઞાયકથી જ્ઞાન નથી થતું. હવે તને ક્યાં વાત કરવી. શેયથી જ્ઞાન થાય, શેયને જાણે તો જ્ઞાન, શેયને જાણે-જોયને પ્રસિદ્ધ કરે તો જ્ઞાન એમ છે જ નહીં. ઈ જોયાશ્રીત જ્ઞાન થઈ ગયું. શેય થઈ ગયું, જ્ઞાન ન રહ્યું અજ્ઞાન થઈ ગયું. વ્યવહાર સમજાવવા માટે છે, અનુસરવા યોગ્ય એ નથી. “શ્રદ્ધા કરને કે કાબીલ નહીં હૈ” આહાહા ! શેયકૃત અશુદ્ધતા તેને નથી. “તો પણ” શબ્દ વાપર્યો. શેયને જાણે છે માટે આત્માને શાયક એવું નામ પ્રસિદ્ધ છે, તો પણ શેયકૃત અશુદ્ધતા તેને લાગુ પડતી નથી. ઈ જણાય છે એમ તો રાખ્યું પણ એને જાણે છે એમ નથી. જણાય છે એમ રાખ્યું. પણ એને જાણે છે એમ નથી, જાણનારને જાણે છે, એ રહસ્ય છે. ભલે પરનો પ્રતિભાસ થાય, પરના પ્રતિભાસનો નિષેધ નથી (શ્રોતા :- એના લક્ષનો નિષેધ છે) એના લક્ષનો નિષેધ છે.
વ્યવહારનો નિષેધ આવવો બહુ મુશ્કેલ છે. પરનો હું કર્તા છું એ નિષેધ આવવો મુશ્કેલ છે. પરનો હું જ્ઞાતા છું. નથી તું જ્ઞાતા પરનો. જ્ઞાયકનો જ તું જ્ઞાતા છો. પછી કહે જ્ઞાયક તો જ્ઞાયક છે, જ્ઞાયકનોય જ્ઞાતા નથી. પણ જ્ઞાયકનો જ્ઞાતા નથી ? ના. આત્મા આત્માને જાણે છે એમાંય સાધ્યની સિદ્ધિ નહી થાય. હવે કહે ઈ હવે કહે છે કે પરને જાણે છે એમાં તો આત્માનો નાશ થઈ ગયો તારો.
સંધ્યા! કોક વિરલા જ અનુભવ સુધી પહોંચે છે. સમ્યગ્દર્શન લાખો કરોડોમાં કોઈકને થાય છે. આ લોકની અંદર મનુષ્યની સંખ્યા બહુ આખા ત્રણ લોકમાં મોટી છે. પણ અનુભવ થાય કોકને, વિરલાને. એમાંય પંચમકાળ, એમાંય પંચમકાળમાં શુદ્ધનયનો ઉપદેશ વિરલ, ઉપદેશ જ ચાલ્યો ગયો. ઉપદેશ મળે તો તો સત્ય ગ્રહણ કરે ને અનુભવ
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |