Page Text
________________
૧૫૦
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન તેને આત્મા કહેવાય, કાં સ્વપરને જાણે એને આત્મા કહેવાય. ઈ વ્યવહારનો પક્ષ છે. વ્યવહારનય અનુસરવા યોગ્ય નથી.
એમ આવે છે કે વ્યવહાર દ્વારા પરમાર્થનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવે છે. પણ “વ્યવહાર ન અનુસર્તવ્ય' અનુસરવા યોગ્ય નથી. “જે અનુસર્તવ્ય” એને જાણે છે ઈ માટે જ્ઞાયક એમ કહ્યું, એમ કહ્યું ખરું. પણ એને જ જાણ્યા કરે છે માટે આત્મા જ્ઞાયક રહે છે એમ નથી. (શ્રોતા :- કેવી આમ ડેલીકેટ વાત છે) ડેલીકેટ વાત છે. (શ્રોતા :- વ્યવહાર દ્વારા પરમાર્થને સમજાવે પણ સાથે એમ પણ કીધું છે ને કે વ્યવહાર ન અનુસર્તવ્ય) અનુસરવા યોગ્ય નથી. એના દ્વારા તને સમજાવવામાં આવ્યું કે લાકડાને બાળે તેને અગ્નિ કહેવામાં આવે એમ કહેવામાં આવે પણ ઈ લાકડું ગરી ગ્યું એને લાકડું ગરી ગ્યું.
ગુરુશિષ્યના સંવાદમાં આવે છે ઈ. સમજી ગ્યા. લાકડું ગરી ગ્યું. લાકડાને બાળે તે અગ્નિ, કોલસાને બાળે તે અગ્નિ. ઉષ્ણ તે અગ્નિ એમ પણ નથી તો લાકડાને બાળે ઈ અગ્નિ એમ ક્યાંથી હોય? એમ આત્મા પરને જાણે છે એ તો અસભૂત વ્યવહાર છે. આત્મા આત્માને જાણે છે ઈ વ્યવહારથી સાધ્યની સિદ્ધિ નથી તો આત્મા પરને જાણે છે એમાં સાધ્યની સિદ્ધિ ક્યાંથી હોય? એમાં તો મિથ્યાત્વ નામનો દોષ થઈ ગયો.
લાકડાને બાળે અગ્નિ એ અસભૂત વ્યવહાર છે, ઈ તો સ્થૂળ મિથ્યાત્વ થઈ ગયું. ઉષ્ણ તે અગ્નિ એ સૂક્ષ્મ મિથ્યાત્વ છે, અગ્નિ સંબંધીનું. અગ્નિ તો અગ્નિ છે એ અગ્નિનું સ્વરૂપ છે એ એનો નિશ્ચય છે. એટલે ઓલાએ કહ્યું કે આમ આંગળી અડાડી અગ્નિને અને બહાર ગુરુ પાસે આવ્યો, કે અગ્નિ તો અગ્નિ છે. કે ઓલા શિષ્યએ તો કહ્યું કે ઉષ્ણ તે અગ્નિ છે, કે ના સાહેબ ત્યારે તને અગ્નિ તો અગ્નિ છે એ કેવી રીતે ખબર પડી? કે મેં અનુભવ કર્યો. ઈ અનુભવથી મેં સિદ્ધ કર્યું. લાકડાને બાળે છે ઈ અગ્નિ અને ઉષ્ણ તે અગ્નિ, એ બેય અનુમાનનો વિષય છે. એમાં અગ્નિનો અનુભવ તિરોભૂત થઈ જાય છે. એમાં અગ્નિનો અનુભવ આવતો નથી. ગુરુજી મેં આંગળી લગાડીને તો મારે આંગળી આમ (દૂર) કરવી પડી. માટે અનુભવથી કહું છું કે, અગ્નિ અગ્નિ જ છે. ગુણ ગુણીનો ભેદ કાઢી નાખ્યો અને પરની સાથે નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સંબંધ કાઢી નાખ્યો. સ્થૂળ વ્યવહાર અસભૂત અને સદ્ભુત વ્યવહાર બે છે, ઈ બેય ને જીતે છે ત્યારે અંદર જાય છે. અનુભવમાં આવે છે. બેમાં કેટલાક જીવો તો અસંભૂતમાં અટક્યા ને કેટલાક સભૂતમાં અટક્યા.
છઠ્ઠી ગાથા તો છઠ્ઠીનાં લેખ છે. સમજાવવા માટે કહ્યું જ્ઞયાકાર થવાથી તે ભાવને જ્ઞાયક એવું નામ પ્રસિદ્ધ છે. તોપણ એમ, શેયકૃત અશુદ્ધતા તેને નથી જેમ દાહ્યકૃત અશુદ્ધતા તેને નથી એમ યકૃત અશુદ્ધતા તેને નથી. એટલે જ્ઞયને જાણે છે માટે જ્ઞાયક છે, તો તો
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |