Page Text
________________
૧૩૪
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન ઈ જાણવાનો વિષય જ નથી. જાણવાનો વિષય તો જ્ઞાન જેનું છે તેને જાણને આત્માને. આપોઆપ શાંતિ થશે તને મોક્ષમાર્ગ પ્રગટી જશે. આખરે તો જાણનાર જણાય છે એ આવ્યું ખરેખર પર જણાતું નથી, એ કહે છે. છેલ્લી લીટીમાં છે. ખરેખર પર જણાતું નથી જાણનાર જણાય છે.
ઓમાં “તદુરૂપો ન ભવતિ' ૩૨૦ ગાથામાં કહ્યું આમાં પ્રમત્ત અપ્રમત્તરૂપે થતો નથી તેમ કહ્યું. પરભાવરૂપે કોઈ દિવસ આત્મા થાય નહીં. નિજ ભાવને છોડે નહિ પર ભાવને ગ્રહે નહિ. અસભૂત વ્યવહારના કથનને સાચું માની લીધું. આત્મામાં રાગ થાય છે તે અસભૂત ઉપચરિત કથન છે. ચાર પ્રકારની નયમાં આ લીધું છે. આત્મામાં રાગ થાય છે, બુદ્ધિપૂર્વક કે અબુદ્ધિપૂર્વક ઉપચિરત કે અનુપરિચત એ કાઢી નાખો. આત્મામાં રાગ થાયછે ઈ અસભૂત વ્યવહારનયનું કથન છે તે કથન જુઠું છે. થાય છે જ્ઞાનને વ્યવહારનય કહે છે કે આત્મામાં રાગ થાય છે તે અસભૂત વ્યવહારનય છે. તેમાં ઉપચરિત કે અનુપરિચતબુદ્ધિપૂર્વક કે અબુદ્ધિપૂર્વક એનું કાંઈ નહીં. અસભૂત વ્યવહાર એટલે કે આત્મામાં રાગ થતો નથી ને છતાં થાય છે તેમ કહેવું તે અસભૂત વ્યવહારનય છે. થાય છે જ્ઞાન.
છેલ્લી લીટી બહુ ઊંચી છે. સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યના ભાવો છે. ક્રોધ, માન, માયા, લોભ એ જીવદ્રવ્યના ભાવો નથી અન્ય દ્રવ્યના ભાવો છે. પણ એમાં રાગ થાય છે એમ જાણવામાં વાંધો શું? મરી ગયો તું. એ જ તો ભ્રાંતિ છે. ઈ તો પર્યાયાર્થિક ચક્ષુ ખુલ્લી રાખી તે, રાગને જાણવાનું બંધ કરી દે. આત્મામાં તો થતો જ નથી પણ બીજે થાય છે. તે હકીકત છે તો તેને જાણવાનું બંધ કરી દે, (શ્રોતા :- જણાતો જ નથી માટે જાણવાનું બંધ કરી દે.) જણાતો જ નથી.
પ્રત્યેક જીવને જ્ઞાયક જ જણાય છે. રાગ જણાતો જ નથી, રાગ જણાય છે ઈ ભ્રાંતિ છે. એ જોય જ્ઞાયકનો સંકરદોષ થાય છે અને ઈન્દ્રિયજ્ઞાન પ્રગટ થઈ જાય છે. આત્મા પરને જાણતો નથી એ વાત તો અપૂર્વ છે. વ્યવહારનો નિષેધ એ નિશ્ચયની પ્રાપ્તિનો ઉપાય છે. પરને જાણું છું એ વ્યવહારનો પક્ષ છે અજ્ઞાન છે. સ્વપરપ્રકાશક છે એ પણ અજ્ઞાન છે. સ્વપરપ્રકાશક સામાન્ય છે. સ્વપરપ્રકાશક નિશ્ચય પણ નથી ને વ્યવહાર પણ નથી. સ્વપરપ્રકાશકનો વ્યવહાર તો અંદર નિશ્ચય સ્વપરપ્રકાશક પ્રગટ થાય તો તેને વ્યવહાર સ્વપરપ્રકાશક લાગુ પડે. અજ્ઞાનીને સ્વપ્રકાશક પણ નથી ને સ્વપરપ્રકાશક પણ નથી.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |