Page Text
________________
૧૩૩
પ્રવચન નં. ૧૦ પરિણમે છે, નિમિત્તના લક્ષે પ્રવૃત્તિ કરે છે તે નિમિત્તનું લક્ષ છૂટી જાય છે અથવા શેયનું લક્ષ છૂટી જાય છે. છે તો જોય જ. પર શેયનું લક્ષ છૂટે છે ને સ્વજ્ઞાયક એવા જોયનું લક્ષ પ્રગટ થાય છે. એટલે વચ્ચે જે આસ્રવ ઉત્પન્ન થતો હતો. તેને બદલે સીધો સંવર પ્રગટ થઈ ગયો. ઈ. આસ્ત્રવની ઉત્પત્તિ ન થવી અને સંવરની પ્રગટતા થવી તેનું નામ આસ્ત્રવનો નિરોધ છે.
સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યોના ભાવોથી ભિન્નપણે, અન્ય દ્રવ્યનું લક્ષ છૂટી જાય છે ને એકલા જ્ઞાયકનું લક્ષ આવે છે. આહા ! હું એક જ્ઞાયક છું એમ જ્ઞાયકની ઉપાસના કરતાં હું શુદ્ધ જ છું એવો આત્માનો અનુભવ થઈ જાય છે
પછી બીજો પારો કે જે આત્મા જાણવામાં આવ્યો છે તો તે જ છે. બીજો પારો જ્ઞાનની પ્રધાનતાથી આમાં દૃષ્ટિની પ્રધાનતાથી વાત કરી. હવે જ્ઞાનની પ્રધાનતાથી બીજો પારો. આમાં જ્ઞાનની પ્રધાનતા રાખી જ નથી. એ આસ્ત્રવ આત્માથી ભિન્ન છે એમ નહિ, પર દ્રવ્યનું લક્ષ છૂટી જશે. શુભાશુભભાવ થશે જ નહીં. શુદ્ધોપયોગ થશે સીધો. ઓનું જ્ઞાન કરાવ્યું. પણ હવે જ્ઞાન કરાવી ને આત્માનો અનુભવ કેમ થાય ? સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યોના ભાવથી ભિન્નપણે ઉપાસવામાં આવતા, પર પદાર્થ જણાતા જ નથી, પર પદાર્થ જણાય તો રાગ-દ્વેષ થાય ને? ખરેખર પર દ્રવ્ય જણાતા નથી જાણનાર જણાય છે, એ વાત આવીને ઊભી રહી ગઈ.
ગુરુદેવે ખુલાસો કર્યો છે કે પર દ્રવ્યના લક્ષે વિભાવભાવ થાય ને એનાથી ભેદજ્ઞાન કરવું એમ નહીં. વિભાવભાવ ઉત્પન્ન જ ન થાય એમ. અજીવ સંબંધી જે ભાવકર્મ એનું લક્ષ છૂટી જાય છે. આ અજીવમાં રાગ થાય છે એમ નહિ. અજીવને જોવાનું સર્વથા બંધ કરી દે. પર્યાયાર્થિક ચક્ષુ સર્વથા બંધ કરવાનું કહે છે. પરને જાણવાનું બંધ કર તો આત્મા જાણનાર જણાશે. પર પદાર્થ જ્યાં સુધી જણાશે ત્યાં સુધી અજ્ઞાન છે. પર પદાર્થ જણાય છે તે વિષયને સેવે છે પરપદાર્થને હું જાણું છું એવો ભેદ જણાય તે વિષયને સેવે છે. પર ભાવને હું કરું છું તે કષાયને સેવે છે. વિષય કષાયને સેવે છે. એક સમય પણ જ્ઞાનને સેવતો નથી.
પર પદાર્થ જણાય છે તેમાં આસ્ત્રવની ઉત્પત્તિ થાય છે અને તે પર પદાર્થ જણાવો બંધ થાય ત્યારે જ્ઞાનમાં જ્ઞાયક જણાય છે. ત્યારે સંવરની પ્રગટના અનુભવ થાય છે. બહુ ઘણી ગૂઢ અને ગંભીર ગાથા છે.
ભૂલ બતાવી પણ ભૂલ કેમ ટળે તે બતાવવું છે. ભૂલનું જ્ઞાન કરાવી ભૂલ કેમ ટળી જાય તે બતાવે છે. એવી ભ્રાંતિ છે કે હું પરિણમું શુભાશુભભાવે ? બ્રાંતિ છે ભ્રાંતિ. તું તો જ્ઞાનરૂપે પરિણમી રહ્યો છે. જ્ઞાનમાં શેયપણે પર જણાય છે ઈ છોડી દે, એ તારું શેય નથી.
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |