Page Text
________________
૧૩૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન જીવ જીવ ભાવે છે માટે આવરૂપે થતો નથી. મિથ્યાત્વરૂપે આત્મા પરિણમતો નથી. આહા !
તો મિથ્યાત્વરૂપે કોણ પરિણમે છે? અજીવ પરિણમે છે, હું નહીં. મિથ્યાત્વ હોય ત્યાં સુધી એમ વિચારવું કે અજીવ પરિણમે છે હું નથી પરિણમતો. હું પરિણમ્યો છું એમ લેશો તો તેની સાથેની એકતાબુદ્ધિ ક્યારેય તૂટશે નહિ અથવા પુદ્ગલ પરિણમે છે, અજીવ પરિણમે છે, અનાત્મા પરિણમે છે. આત્મા પરિણમતો નથી. આસ્ત્રવરૂપે આત્મા પરિણમતો નથી. શુભાશુભભાવે પરિણમતો નથી એટલે મિથ્યાત્વ, અવ્રત, કષાય ને યોગરૂપે આત્મા થતો નથી. નિજ ભાવને છોડે નહિ અને પરભાવને ગ્રહે નહિ. “ન ભવતિ'' એ રૂપે થતો નથી. તેથી પ્રમત્ત પણ નથી ને અપ્રમત્ત પણ નથી.
હવે એ વાત સિદ્ધ કરી કે ત્રિકાળી દ્રવ્યનો નિશ્ચય બતાવ્યો. હવે પર્યાયનો નિશ્ચય પ્રગટ થાય ત્યારે અનુભવ થાય. તે હવે વાત કરે છે. તે જ સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યોના ભાવોથી ભિન્નપણે, પોતાના વિભાવ ભાવોથી ભિન્નપણે એમ લખ્યું નથી, કેમકે પોતામાં વિભાવભાવ થતો જ નથી, તો તેનાથી ભેદજ્ઞાન ન હોય. સૂક્ષ્મ વાત છે જરા. બેન સમજાણું આમાં. કેમકે વિભાવભાવરૂપે પોતે પરિણમતો જ નથી, તો એનાથી ભેદજ્ઞાન અમારે શું કરવું? ઈ તો ઉપર કહી દીધું કે શુભાશુભભાવ તેના સ્વભાવે પરિણમતો જ નથી, થતો જ નથી. ત્યારે હવે શું કરવું? અનુભવ કેમ થાય? કે પરદ્રવ્યનું લક્ષ છોડી દે, નિમિત્તનું લક્ષ છૂટું શું ને ઉપાદાનનું લક્ષ થયું શું?
અહીંયા નિમિત્તને પછી નૈમિત્તિકનું લક્ષ છોડ એ લાઈન લીધી જ નથી. નૈમિત્તિકભાવ જ ઉત્પન્ન ન થાય બેન-નૈમિત્તિક ભાવ ઉત્પન્ન થાય આસ્ત્રવ ને પછી આત્રવથી ભેદજ્ઞાન કરવું એમ નહિ. અરે આસ્ત્રવની ઉત્પત્તિ જ ન થાય, અને આસ્ત્રવની ઉત્પત્તિ ન થાય તો સંવર સીધો ઉત્પન્ન થાય. આહા !
આ છે ને સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યોના ભાવોથી ભિન્નપણે, એ બધા રાગદ્વેષ-ક્રોધ, માન, માયા, લોભ એ બધા અન્ય દ્રવ્યોના ભાવો છે, બીજાની સત્તામાં થાય છે. પોતાની સત્તામાં થાય છે ને ભેદજ્ઞાન કરવું એમ નહિ, એક જીવ તત્ત્વ અને બીજું અજીવતત્ત્વ, બે જ તત્ત્વ છે, ત્રીજું તત્ત્વ નથી. તું અજીવનું લક્ષ છોડી દે તો તને જીવનું લક્ષ થશે. પરને જાણવું સર્વથા બંધ કરી દે. પર જણાતું જ નથી. અન્ય દ્રવ્યના ભાવો જણાતા જ નથી. અન્ય દ્રવ્ય જગતમાં છે જ નહીં. હું એકલો જ છું સપ્તમ્ દ્રવ્ય.
એ સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યોના ભાવોથી ભિન્નપણે ઉપાસવામાં આવતો શુદ્ધ કહેવાય છે. આહા ! આ પર્યાયનો નિશ્ચય બતાવ્યો. કે જ્યારે જીવ અનાદિકાળથી પરનું લક્ષ કરીને
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |