Gnayak Swaroop Prakashan

SR No.: 008241
Original Sutra Author: N/A
Author: Lalchandra Pandit
Publisher: Digambar Jain Kundamrut Kahan
Publication Year: 2007
Total Pages: 487
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 3 MB

Page 137

૧૨૦
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન ‘જ્ઞાતઃ' જ્ઞાયકપણે જણાયો તો જ્ઞાતા ન થયો? (શ્રોતા :- જ્ઞાતા, જ્ઞાતા જ છે). હા. જ્ઞાતા જ્ઞાતા જ છે. “જ્ઞાત' (શ્રોતા :- બહુ વજનદાર વાત છે.) વજનદાર છે. કેમ કે એકવાર જણાયો પછી એમાં કાંઈ ફેરફાર થાય એમ નથી. તે તો તે જ છે હર હાલતમાં. આહાહા! વિષય ફરતો નથી બિલકુલ. (શ્રોતા :- હર હાલતમાં હું તો હું જ છું, એ રૂપે જ જણાયા કરે છે) એ રૂપે હું તો જાણનાર છું, જાણનાર છું. જેવો છું એવો જણાયા કરે છે સમયે સમયે કાંઈ ફેરફાર નહીં. બીજું જણાય જાય વચમાં એમ નથી. બીજું જણાય ત્યારે પણ જાણનાર જણાય છે. બીજું ન જણાય ત્યારે જાણનાર જણાય છે. વ્યવહારના સદ્ભાવમાં કે અભાવમાં જાણનાર જણાય છે. આહાહા !
પ્રવચન નં. ૧૦ દિવાનપરા -રાજકોટ
તા. ૬-૭-૮૯
આ શ્રી સમયસાર પરમાગમ શાસ્ત્ર છે. એનો પ્રથમ જીવ નામનો અધિકાર છે.
એમાં આચાર્ય ભગવાને એવો ઉદ્યમ વ્યવસાય કર્યો છે કે જગતના જીવોએ કામભોગ બંધનની કથા અનંતકાળથી સાંભળી, પરિચય કર્યો, અનુભવ કર્યો, પણ એકત્વ વિભક્ત આત્માની વાત, એણે કદી ખરેખર રુચિપૂર્વક સાંભળી પણ નથી, તેનો પરિચય પણ કર્યો નથી. અને અનુભવ પણ કર્યો નથી એવા એકત્વ વિભક્ત આત્માની વાત હું કહીશ.
એકત્વ એટલે અનંતગુણથી એકત્વ અને વિભક્ત એટલે પર્યાય માત્રથી ભિન્ન આત્મા છે, અનાદિ અનંત. ભિન્ન કરવી નથી પર્યાયને દ્રવ્યથી. પર્યાયને ભિન્ન કરવાની ન હોય એ અનાદિ અનંત પરિણામ ભગવાન આત્માથી ભિન્ન જ છે, કેમકે આત્મા અવિનાશી છે અને પરિણામ માત્ર નાશવાન છે. અવિનાશી તત્ત્વ અને નાશવાન તત્ત્વ બે થઈને એક જીવતત્ત્વ ત્રણકાળમાં બની શકે નહિ. જો બે ભાવ થઈને એક જીવ નામનો પદાર્થ હોય તો પરિણામના નાશથી દ્રવ્યનો નાશ થઈ જાય.
પણ પરિણામ તો ઉત્પન્ન થયા કરે છે અને નાશ થયા કરે છે. ભગવાન આત્મા તો ઉત્પન્ન થતો નથી માટે નાશ પણ થતો નથી. આવું દ્રવ્ય અને પર્યાય વચ્ચેનું ભેદજ્ઞાન કોઈ અપૂર્વ ચીજ છે. અપૂર્વપળે આ સમયસાર લખાઈ ગયું છે. કોઈ અપૂર્વ પળ હતી. પંચમકાળના જીવોના ભાગ્ય, સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કરનારા ઘણાં જીવો પંચમકાળમાં પાકવાના છે, તેના માટે કોઈ એવા નિમિત્તની રચના થઈ ગઈ છે. અપૂર્વ રચના થઈ ગઈ છે.