Page Text
________________
એ મન-રૂપી દુષ્ટ રાજા ના (સાત્વિક-રાજસિક-તામસિક-સંકલ્પો-રૂપી) ત્રણ દેહો (ઉત્તમ-મધ્યમ-અધમ) જ આ જગતની સ્થિતિ ના કારણરૂપ છે. ..મન જો તામસ-સંકલ્પ-રૂપી-અધમ દેહવાળું હોય તો,તો નિરંતર દુષ્ટ વિષયોમાં પ્રવૃત્ત થાય છે અને નરકમાં પડવા-રૂપ-મોટું કંગાળપણું પામીને છેવટે કીટ-પતંગિયા ની યોનિ ને પ્રાપ્ત થાય છે. --મન જો સાત્વિક-સંકલ૫-રૂપ-ઉત્તમ દેહ વાળું હોય તો તે ધર્મ-તથા ઉપાસનામાં તત્પર રહે છે, અને મોક્ષપદથી દૂર નહિ-એવી દવ-યોનિ ને પ્રાપ્ત થાય છે. --મન જો રાજસ-સંકલ્પ-રૂપ-મધ્યમ-દેહવાનું હોય તો તે સ્ત્રી-પુત્ર આદિ વાસનાથી રંગાઈ રહીને, સંસારમાં મનુષ્યોની યોનિઓને પ્રાપ્ત થાય છે. પણ તે મન,એ ત્રણે દેહ (સાત્વિક-રાજસિક-તામસિક) ને છોડી દે તોતે પોતે જ ક્ષીણ થઈને પરમ પદને પામે છે.!!
હે,પુત્ર,આમ છે એટલા માટે તું વૈરાગ્ય વડે સઘળી ઈન્દ્રિયોને બાહ્ય વિષયમાં જતી રોકીને, તથા મન વડે જ મનને નિયમિત કરીને બહારના તથા અંદરના વિષયો સહિત સંકલ્પો નો નાશ કર. જો તું હજારો વર્ષ તપશ્ચર્યા કરીશ--- કે તારા અવિનાશી દેહને શિલા પર પછાડી ચૂરેચૂરા કરી નાખીશ-કેઅગ્નિમાં પ્રવેશ કરીશ-કે-ખાડામાં કે નદીમાં પડીશ -કે-તને કોઈ બ્રહ્મા,
વિષ્ણુ કે કોઈ તપસ્વી પુરુષ કરુણા થી જ્ઞાન નો ઉપદેશ આપે-કે-પછી,તું પાતાળ,પૃથ્વી કે સ્વર્ગ માં જઈને રહીશ. તો પણ સંકલ્પો નો નાશ કર્યા વિના સંસારથી તરવાનો બીજો કોઈ ઉપાય નથી.
માટે હે પુત્ર,સંકલ્પો નો ક્ષય કે-જે.બાધરહિત,નિર્વિકાર, સુખરૂપ અને પરમ પાવન છે. તેને માટે સાધન-ચતુષ્ટય મેળવીને તું તે (સંકલ્પોનો ક્ષય) કરવાનો જ પરમ ઉધોગ થી યત્ન કર. સંસાર-સંબંધી સધળા પદાર્થો "સંકલ્પ-રૂપી તંતુ"માં પરોવાયેલા છે, અને તે તંતુ કપાઈ જાય તો, તે પદાર્થો વીંખાઈ જઈને ક્યાં જાય છે તેનો પત્તો મળતો નથી.
"સંકલ્પ સત્ય હોય તો મોક્ષમાં પણ ઢેત રહેવું જોઈએ,અને જો સંકલ્પ અસત્ય હોય તો મોક્ષ સિદ્ધ થતો જ નથી, અને (તે સંકલ્પ) સત્ય પણ હોય અને અસત્ય પણ હોય તો મોક્ષમાં પણ કોઈ વખત બંધન થવાનો સંભવ છે" આવી રીતના વિકલપો કરવા અયોગ્ય જ છે. વળી, એ સઘળા વિકલ્પો સંકલ્પ-માત્રથી જ સામટા ઉત્પન્ન થાય છે. માટે તે સંકલ્પ ઉપર કેવી રીતે ફાવી શકે? અને આમ છે -તો- તે બ્રહ્મ નો તો સ્પર્શ પણ કેવી રીતે કરી શકે? (બ્રહ્મ કેવી રીતે પામી શકે?)
સૂક્ષ્મ શરીર,સ્થૂળ શરીર તથા ઉભય-મય સઘળું જગત સંકલ્પથી જ થયેલું છે.બીજા કશાથી નહિ. તો હવે તે સંકલ્પ અને સઘળું જગત -એમાંથી કોને સાચું કહી શકાય તેમ છે?(કોઈને પણ નહિ) હે,પુત્ર, જે જે પદાર્થ જેજે પ્રકારે સંકલ્પિત કરવામાં આવે છે,તેતે પદાર્થ ક્ષણમાત્રમાં તેને પ્રકારનો થઇ જાય છે. એટલા માટે તું કોઈ પણ પ્રકારનો સંકલ્પ કરીશ નહિ. તું સંકલ્પોથી રહિત થઈને વેઠિયા મનુષ્યની જેમ આવી પડેલો વ્યવહાર કર્યા કર. સંકલ્પો નો ક્ષય થાય તો પરમચૈતન્ય -એ-મન-રૂપ થતું જ નથી.
તું, સાક્ષાત પરબ્રહ્મ જ છે, પણ પોતાની ભ્રાન્તિને લીધે,તે તે યોનિઓથી તેને પ્રાણીઓ-રૂપે ઉત્પન્ન થઈને, વ્યર્થ જ જગત સંબંધી દુઃખોનો તારે અનુભવ કરવો પડે છે, તે યોગ્ય નથી જ. હે,પુત્ર,આ પ્રમાણે છે, એટલા માટે,જ્ઞાન પામ્યા વિના મરવું એ-તેતે યોનિઓમાં મોટું સંકટ ભોગવવા માટે જ થાય છે.સમજ પુરુષો તો જેનાથી સઘળાં દુઃખો ટળી જાય એવો જ માર્ગ પકડે છે,બીજો કોઈ માર્ગ પકડતા નથી. તું,તત્વવેત્તા-પણાને પ્રાપ્ત થા,સંઘોના સમૂહને બળાત્કારથી અત્યંત નષ્ટ કરી નાખ, ચિત્તની વૃત્તિને અત્યંત શાંત કરીદે,અને અખંડ સુખને માટે તે અદ્વૈત-પદને સંપાદન કર.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |