Page Text
________________
195
ભોગથી પ્રારબ્ધ કર્મ નો ક્ષય થતા,જીવનમુક્ત પુરુષનું શરીર પડી જઈને પુનર્જન્મ થી રહિત જે . બ્રહ્મ-પદને પ્રાપ્ત થાય છે તે-વિદેહમુક્ત કહેવાય છે. આવા વિદેહમુક્તિને પ્રાપ્ત થયેલા પુરુષો બહુ હોતા નથી,એટલે જલ્દી કોઈના જોવામાં આવતા નથી,
જીવનમુક્ત પુરુષો ના હૃદયમાં પુનર્જન્મના અંકુર થી રહિત અને શેકેલા બીજ જેવી "શુદ્ધ, વાસનામાં રહે છે. જેમ "સુષુપ્તિ"ને પ્રાપ્ત થયેલા,પુરુષના હૃદયમાં "સૂક્ષ્મ-વાસના" રહે છે, તેમ,જીવનમુક્તના હૃદયમાં,પવિત્ર-ઉદાર અને શુદ્ધ સત્વ-ગુણને અનુસરનારી, આત્મા ના અનુસંધાન-મય વાસના રહે છે.
હે,રામ,પ્રારબ્ધ-કર્મ ભોગવવાનો બાકી હોય તો જીવનમુક્ત પુરુષો,પોતાની અંદર રહેલી "શુદ્ધ વાસના" ને લીધે, હજાર વર્ષો ના અંતે, પણ સમાધિમાંથી જાગ્રત થાય છે. અને એટલે આ આ રીતે પ્રહલાદ પોતાની અંદર રહેલી શુદ્ધ-સાત્વિક વાસનાને લીધે વિષ્ણુ ના શંખ-નાદથી જાગ્રત થયો હતો. જો કે શ્રવણ-ઇન્દ્રિય (કાન) લીન થવાને લીધે,શંખના શબ્દ નું ગ્રહણ થવાનો સંભવ નહોતો, તો પણ,વિષ્ણુ ના સંકલ્પ ને લીધે,તે પ્રમાણે થયું હતું.
વિષ્ણુ ભગવાન પોતે સત્ય-સંકલ્પ છે, માટે તે જેમ ધારે તે પ્રમાણે પ્રાણીઓ માટે તરત જ થાય છે. (આગળ આવી ગયું તેમ) એમનો સંકલ્પ જ સર્વ જગતના કારણરૂપ છે. વિષ્ણુ એ જયારે "પ્રહલાદ સમાધિમાંથી જાગ્રત થાઓ" એમ જયારે સંકલ્પ કર્યોત્યારે પળવારમાં જ પ્રહલાદની શુદ્ધ વાસના જાગ્રત થઇ અને ઇન્દ્રિય-આદિની સગવડ થઇ ગઈ.
શુદ્ધ આત્માએ જ "માયા"થી અને "જીવોના અદ્રષ્ટો-રૂપ નિમિત્ત" થીપોતામાં જ જગતની વૃદ્ધિ અને પાલન) ને માટે-"
વિષ્ણુ" નામના શરીરનું (દેવ-રૂપે) ગ્રહણ કર્યું. અને એટલા માટે જ આત્મા નું અવલોકન કરવાથી તરત જ વિષ્ણુ નું દર્શન થાય છે.(આત્મા જ વિષ્ણુ છે) અને વિષ્ણુ નું આરાધન કરવાથી તરત જ આત્મા નું અવલોકન થાય છે. વિષ્ણુ એ આત્મા જ છે)
હે.રામ,તમે આ "વિચાર" ને જ દ્રઢ રાખીને આત્મા ના અવલોકનનો યત્ન કરો. આ વિચાર કરવાથી તમને તરત જ અવિનાશી પદની પ્રાપ્તિ થશે. જેમાં,"દુઃખો-રૂપી જળ"ની ધારાઓ નિરંતર પડ્યા કરે છે, એવી "સંસાર-રૂપી-લાંબી-વર્ષાઋતુઓમાં, "વિચાર-રૂપી-સૂર્ય"ને નહિ જોનારા લોકોને તેમનું અવિચારીપણું, અત્યંત જડ મૂર્ખ કે માંદા) કરી નાખે છે.
જેમ,ડાકણ,મંત્ર જાણનારને નડતર કરી શકતી નથી,તેમ,દેખવામાં આવતી આ પ્રબળ માયા (અવિધા) સર્વ ના આત્મા-રૂપી વિષ્ણુની કૃપા થી ધીર થયેલા પુરુષો ને નડતર કરી શકતી નથી. જેમ,અગ્નિ ની જવાળા,વાયુના મંડળ ને લીધે જ ધાટી થાય છે અને વાયુના મંડળને લીધે જ પાતળી થાય છે, તેમ"સંસાર-જાળ ની રચના-રૂપી-માયા" -એસર્વના આત્મા-રૂપી-વિષ્ણુ ની ઇચ્છાથી જ ઘાટી થાય છે-કે-પાતળી થાય છે.
(૪૩) જ્ઞાન મેળવવામાં પરુષાર્થ જ મુખ્ય છે
રામ કહે છે કે-હે, મહારાજ,આપની વાણી થી મને આનંદ થાય છે અને શ્રવણ ને માટે કાનમાં ગયેલાં, આપનાં પવિત્ર અને કોમળ વચનો,ગ્રહણ થવાથી સુખ મળે છે. આપ પહેલાં પણ કહી ગયા છો કે-સર્વત્ર,પોતાના પુરુષાર્થથી જ જ્ઞાન ની પ્રાપ્તિ થાય છેઅને જો એ પ્રમાણે જ હોય તો-વિષ્ણુએ "તને વિચાર પ્રાપ્ત થાઓ" એવો વર (વરદાન) આપ્યા વિના, પ્રહલાદને જ્ઞાન કેમ પ્રાપ્ત ના થયું?
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |