________________
184
તથા-ધણાં ઘણાં વિપત્તિઓના દૃષ્ટાંતો પણ તારે જોવા પડ્યાં. આજ સુધી બહિર્દષ્ટિને લીધે તારું સાચું સ્વરૂપ તને પ્રાપ્ત થયું નહોતું. તેથી તું જરા પણ પુરુષાર્થ (આત્મ-દર્શન નો) મેળવી શક્યો નહોતો.
આ સઘળું જગત તારા વિના છે જ નહિ, તેમ છતાં પણ તારા સ્વ-રૂપ ની પ્રાપ્તિ થાય તો જ પુરુષાર્થ પરિપૂર્ણ થાય તેમ છે. હે,ધ્વ,આજે તું મળ્યો છે,જોવામાં આવ્યો છે,જણાયો છે,બાથમાં લેવાયો છે અને પકડાયો છેહું, તને પ્રણામ કરું છું.
પણહે આત્મા પરમાત્મા) આવી રીતે પકડાયાથી મેં આવી રીતે પકડ્યો છે તેથી) મૂંઝાઈશ નહિ, જે દેવ ચક્ષ-રૂપે,આંખની કીકીઓના કિરણોના સમૂહમાં પરોવાઈને,સઘળા પદાર્થો જુએ છે, અને જોઇને પોતામાં તેઓનો પ્રકાશ કરે છે, તે દેવ જોવામાં કેમ ના આવે? જે દેવ,ચામડી તથા સ્પર્શમાં વ્યાપીને,પુષ્પોની સુગન્ધ-રૂપ (સંવાળો) છે-તે દેવ અનુભવમાં કેમ ના આવે? જે,દેવ,શબ્દને (કાનથી સાંભળીને તે શબ્દના ચમત્કારનો પ્રકાશ કરતાં,શરીરમાં રોમાંચ ઉત્પન્ન કરે છે તે દેવ,દૂર કેમ હોઈ શકે? જેવ, પ્રથમથી જ સર્વના સ્વાભાવિક પ્રેમના વિષય-રૂપ છે, અને જેને, જીભની અણી ઉપર રહેતી સઘળી વસ્તુઓનો સ્વાદ આવે છે, તે દેવ,કોને સુખ-રૂપ ન જણાય?
પ્રહલાદ સ્વગત કહે છે કેજે,દેવ,શરીર (ચામડી)પર ધારણ કરેલા,પુષ્પોની સુગંધને,"નાકની ઇન્દ્રિય-રૂપ-હાથ"થી ગ્રહણ કરીને, પુષ્પો થી શણગારેલા પોતાના શરીરને (આંખથી) પ્રેમથી જુએ છે-તે દેવ ,કોને મળતો નથી? જે દેવ,વેદ-વેદાંત ના વચનો વડે જીભથી) ગવાયો છે, અને વચનોથી જણાયો પણ છે, તે "આત્મા" નામનો દેવ કમ (બુદ્ધિથી) ભૂલી જવાય?
હે, આભા,આ મારા શરીર સંબંધી ભોગો નો સમૂહ એનો એ છે અને એવો ને એવો સુંદર છે, તો પણ, સ્વચ્છ અને સર્વે ના અધિષ્ઠાન-રૂપ તું,જોવામાં આવતાં,હવે મારા મનમાં તે (ભોગ) ગમતા નથી.
હે દેવ,તું, હું-પણા ને મને કે મારા આત્માને પ્રાપ્ત થયો,એ સારું થયું, હું તથા તું એક થઇ ગયા તે પણ સારું થયું,હવે આપણી વચ્ચે કોઈ ભેદ નથી. તારી ઉપાધિ-રૂપ "તું" એ શબ્દ અને મારી ઉપાધિ-રૂપ "હું" એ શબ્દકે જેઓ લક્ષ્ય-રૂપ પરમાત્મા ના જ "પર્યાય-શબ્દો" છે.તેઓને હું વારંવાર પ્રણામ કરું છું.
હું -કે જે અંત વિનાનો,અહંકાર વિનાના રૂપ-વાળો,આકારથી રહિત, અને સર્વમાં સમાન રીતે રહેલો છે, તેને હું પ્રણામ કરું છું. હે, આત્મા, હું કે જે સર્વમાં,સ્વચ્છ,નિરાકાર, સાક્ષીભૂત અને દેશ તથા કાળ-આદિના પાપથી રહિત, તારું જ સ્વરૂપ છું, અને તેમાં જ (તારા સ્વરૂપમાં જ) તું રહ્યો છે.
મન સંકલ્પો-વિકલ્પો કર્યા કરે છે,ઇન્દ્રિયોની વૃત્તિઓ ફુરે છે,પ્રાણ-અપાન વાયુઓ નો ભારે પ્રવાહ ચાલ્યા કરે છે, અને આશાઓ-રૂપી દોરીઓ થી ખેંચાતાં,મન-રૂપી-સારથિ-વાળા,અને ધર્મથી,માંસથી,અસ્થિઓ થી ગોઠવાયેલાં,શરીર-રૂપી યંત્રો ચાલ્યા કરે છે,એ સધળું મારી (આત્માની) પ્રેરણાથી જ થાય છે.
હું કોઈ શક્તિ-રૂપ નથી કે દેહમાં રહેલા અહંકાર-રૂપ પણ નથી,હું તો કેવળ "અનુભવ-રૂપ" જ છું. ઘણા કાળે મારા જન્મ નું સાફલ્ય થયું અને ઘણા કાળે મને આ પોતાના સ્વરૂપ નો લાભ થયો.