________________
183
અહંકાર અને તૃષ્ણા કયાં ચાલ્યા ગયા? એ હવે મારા,જાણવામાં પણ આવતું નથી. સવે વાસના, સમાધિ થી કપાઈ ગઈ,તે બહુ સારું થયું.
આટલો સમય સુધી હું કોણ (કેવો) હતો? હું ખોટી રીતે જ દેહાદિક માં દ્રઢ અભિમાન ધરાવતો હતો.એ આશ્ચર્ય છે. હવે મારો જન્મ સફળ થયો,હું મોટી બુદ્ધિ-વાળાઓ થયો,એટલે ઐશ્વર્ય-રૂપી આત્મા મારા જાણવામાં આવ્યો છે,સમાધિમાં મનથી (તેને) આલિંગન કરવામાં આવ્યો છે, અને આલિંગન કરીને જાગ્રતમાં પણ, "એ હું જ છું" એમ -એવા અનુભવમાં જોડવામાં (પણ) આવ્યો છે.
જેમ,પહેલાં,"જે શરીર છે, તે હું છું" એમ હું માની બેઠેલો હતો,તે જ હું હવે "જે આત્મા છે તે હું છું" એમ સમજ્યો છું. વિષયો,વિષયો ના મનન,વાસનાઓ,અહંકાર,અને ભોગોથી રહિત થયેલું,આ મન,હવે શાંત થયું છે. વિપત્તિઓ નાશ પામી ગઈ છે, જીવ ની અજ્ઞાન-રૂપી જડતા જતી રહી છે, અને હું, અદ્વિતીય-ચૈતન્ય-રૂપી-પૂર્ણાનંદ-પરમાત્મા ને પ્રાપ્ત થયો છું.(આત્મ-સાક્ષાત્કાર)
(૩૬) પ્રહલાદ ને દર્લભ આત્મ-પદની પ્રાપ્તિ
પ્રહલાદ (સ્વગત) કહે છે કે-સઘળા પદાર્થોથી ન્યારો આત્મા ધણા કાળે મારા સ્મરણમાં (બુદ્ધિમાં આવ્યો છે. હે આત્મા,તું મને મળ્યો તે બહુ સારું થયું,તું કે જે સઘળી સીમાઓ થી રહિત છે, તેને મારા પ્રણામ હો. હે આત્મા,તને જોઇને તથા અભિનંદન કરીને હું તારું સમાધિમાં લાંબા કાળ સુધી આલિંગન કરું છું. તારા વિના રૈલોક્યમાં અત્યંત પ્યારો બીજો કોઈ બંધુ કોણ છે? (કોઈ નથી)
તું,સર્વ-રૂપ હોવાને લીધે મારનાર પણ છે,રક્ષણ કરનાર પણ છે,આપનાર પણ છે,સ્તુતિ કરનાર પણ છે, જનાર પણ છે,ગતિ કરનાર પણ છે-એવો તું હવે.મને અપરોક્ષ-રીતે જોવામાં આવ્યો અને પ્રાપ્ત પણ થયો છે, તો હવે તારાથી બીજું કાંઇ થઇ શકે તેમ પણ નથી અને મારાથી દૂર-ક્યાંય જતા રહેવાય તેમ પણ નથી. કારણકે-પોતાની સત્તાથી,સર્વ બ્રહ્માંડને પૂરનારા (એટલે કેતું સર્વ જગ્યાએ છે) એવા, હે આત્મા,હે,સર્વનું હિત કરનારા,તું સર્વ સ્થળોમાં સર્વદા જોવામાં આવે છે, તો હવે તું ક્યાં નાસી શકે તેમ છે?
હે,બંધુ,તારા-મારા વચ્ચે ઘણા ઘણા જન્મોથી,બહુ અંતર પડી ગયું હતું, તે હવે ટળી જઈને,આજે તું બહુ પાસે આવ્યો છે અને તું કે જે કૃતાર્થ કરનાર છે,સર્વ જગતનો કર્તા છે અને સર્વનો પાલક છે-તેને હું પ્રણામ કરું છું. તું કે જે સાર-રૂપ,નિત્ય-રૂપ અને શુદ્ધ સ્વરૂપ-વાળો છે તેને હું પ્રણામ કરું છું. તું કે જે ચક્ર અને કમળ ને હસ્તોમાં ધારણ કરનાર વિષ્ણુ છે-તેને હું પ્રણામ કરું છું. તું કે જે-સદાશિવ છે,બ્રહ્મા છે,ઇન્દ્ર છે-તેને હું પ્રણામ કરું છું.
જેમ,તરંગના અને જળના ભેદની કલ્પના કેવળ વ્યવહાર દૃષ્ટિથી જ છે,અને ખોટી જ છે, તેમ,તારાને મારા ભેદ ની કલ્પના વ્યવહાર-ષ્ટિથી જ છે અને ખોટી જ છે. તું જ સુખ-દુઃખો ના ફેરફારો વાળી,અને પાર વિનાની આ અનંત વસ્તુઓની વિચિત્રતા-વાળી, અનાદિ "સંસાર"નામની ખટપટ-રૂપે દેખાયા કરે છે.
તુ કે જે -સઘળા પદાર્થોનો સંકલ્પ કરનાર,અને સંકલ્પ થી જ સઘળા પદાર્થો ને સર્જનાર છે-તેને હું પ્રણામ કરું છું. તુ કે,જે સર્જન કરીને અનંત રૂપોથી વિકાસ પામનાર છે,સઘળા પદાર્થોની કલ્પના ને અનુસરતા સ્વભાવ વાળો છે,અધિષ્ઠાન-પણાથી સર્વમાં વ્યાપક છે-તેને હું પ્રણામ કરું છું.
હું મારા)-રૂપ,તુ,આજ સુધી મારા કહેવા પ્રમાણે વિષયોના માર્ગ માં ચાલ્યો,તેથી તું લાંબા દુઃખ-વાળો થયો, લાંબા કાળ સુધી જન્મોજન્મમાં ઘણા ઘણા ઉંચી-નીચી ગતિઓમાં જવા-રૂપ વિભ્રમો તારે જોવા પડ્યા