Page Text
________________
180
જેમ, પવન પાંદડા ને ડોલાવે છે, તેમ આત્મા મન ને ડોલાવીને-તેને વેગ આપે છે. જેમ,સારથી ઘોડાઓના સમૂહને ચલાવે છે તેમ,આત્મા ઇન્દ્રિયોના સમૂહને ચલાવે છે.
આ આત્મા,દેહ તથા જગત સંબંધી કાર્યોમાં તત્પર રહેવાને લીધે સર્વદા અત્યંત દુર્દશાવાળા જેવો પણ જણાય છે. પણ તે પોતાના સ્વ-રૂપમાં અવિચળપણાથી સ્વસ્થ રહીને,પોતાના સામર્થ્યથી સર્વ ભોગોને ભોગવે છે. આ આત્મા નું જ સર્વદા શોધન કરવું, સ્તવન કરવું અને ધ્યાન કરવું યોગ્ય છે. કે જેના લીધે જરા (વૃદ્ધાવસ્થા)-મરણના મોહમાંથી નીકળી જવાય છે.
સઘળા શરીરો ના છિદ્રો (છિદ્રો માં આકાશ રહેલું હોય છે??!!) માં રહેલો આ આત્મા વિશ્વાસુ બંધુની પેઠે, સહેજમાં મળે તેવો છે,અને સહેજમાં જ વશ કરી શકાય તેવો છે. કારણકે તે જ્ઞાનથી જ મળે તેવો છે અને તેના સ્મરણ-માત્રથી તે આત્મા વશ થાય છે. (એટલે-કે) આ આત્માને ને જરા પણ બોલાવ્યો-તો તે ક્ષણ માત્રમાં જ સન્મુખ થાય છે.
આ આત્મા,તો સઘળી સંપત્તિઓ વાળો હોવા છતાં,પોતાનું સેવન કરનારા પાસે કદી ગર્વ કરતો નથી કે તેનું અપમાન પણ કરતો નથી.જેમ,પુષ્પોમાં સુગંધ રહેલી છે,તલમાં તેલ રહેલું છે, તેમ આ આત્મા સઘળા પદાર્થોમાં રહેલો છે.આ આત્મા હૃદયમાં જ (અંદર)રહેલો હોવા છતાં પણ અજ્ઞાન ને લીધે ઓળખાતો નથી. પણ વિચારથી તેને જાણવામાં આવતા,પરમ આનંદની અનુભૂતિ થાય છે.
ઉત્કૃષ્ટ આનંદ આપનારો,આત્મા-રૂપી-ઉત્તમ-બંધુ,જોવામાં આવતા એવા એવા વિચારો પ્રાપ્ત થાય છે કે-જે વિચારોથી મરણ આદિ વિનો ટળી જાય છે,સ્નેહ આદિ-સઘળા પાશો તૂટી જાય છે, કામ-આદિ સઘળા શત્રુઓ નાશ પામી જાય છે અને દુષ્ટ આશાઓ મનમાં ત્રાસ આપતી નથી.
આ આત્મા જોવામાં આવતાં સઘળું જગત જોવામાં આવે છે, તેને સાંભળવામાં આવતા,સઘળું જગત સાંભળવામાં આવે છે, સ્પર્શ (સાક્ષાત્કાર) કરવામાં આવતા સઘળું જગત સ્પર્શ કરવામાં આવે છે, અને એના રહેવાથી જ સઘળું જગત રહે છે.આ આત્મા સઘળા પ્રાણીઓ સૂતા હોય તો પણ તે પોતે જાગ્યા કરે છે,અવિવેકીઓ ને માર્યા કરે છે,શરણાગત થઈને આવેલા દુઃખી લોકોનાં દુઃખ હરે છે, અને દેહનું અભિમાન કરનારાઓ ને દુઃખ આપે છે.
આ આત્મા,જગતની સ્થિતિઓમાં જીવ થઈને વિચારે છે, ભોગોમાં વિલાસ પામે છે, અને સઘળી વસ્તુઓમાં સૂર્યા જ કરે છે. તે સંસારમાં રહેલો હોવા છતાં પણ પોતાના શાંત સ્વરૂપથી પોતાના શાંત સ્વરૂપ નો જ અનુભવ કર્યા કરે છે.
આ આત્મા જ આકાશમાં શૂન્ય-પણા-રૂપે,વાયુમાં ગતિ-રૂપે,તેજમાં પ્રકાશ-રૂપે,જળમાં રસ-રૂપે અને પૃથ્વીમાં કઠિન-પણા-રૂપે રહેલો છે.વળી તે,અગ્નિમાં ઉષ્ણતા-રૂપે,ચંદ્રમાં શીતળતા-રૂપે અને સઘળા બ્રહ્માંડોમાં સત્તા-રૂપે રહેલો છે.
જેમ મેંશ માં કાળા-પણું,હિમના કણમાં શીત-પણું અને પુષ્પોમાં સુગંધ-પણું રહેલું છે, તેમ,સઘળા દેહોમાં આત્મા રહેલો છે.અને તેની સત્તા સર્વ-વ્યાપક છે. સઘળી ઇન્દ્રિયો અને મન ના બહાર કે અંદરના વ્યાપારોથી જે કાંઇ પણ પ્રકાશે છે, તે આત્મા નું જ કાર્ય છે.
દેવો ને પણ સત્તા અને સ્કૂરણ આપનારો,અવિનાશી અને મોટો દેવ-આત્મા-હું જ છું. મારામાં (આત્મામાં) બીજી કોઈ કલ્પના છે જ નહિ. જેમ,રજની કણીઓથી આકાશને સંબંધ થતો નથી, તેમ મને બીજા કોઈ સાથે સંબંધ થતો નથી. સુખો કે દુઃખો-કે-શરીરને પડે કે ના પડે,પણ તેથી મને શી હાનિ?
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |