Page Text
________________
179
વિષયો-રૂપી ખાડાઓમાં પડ્યા હતા, તેથી તેઓએ,ઉપદ્રવ-વિનાનો આ માર્ગ જોયો જ નહોતો.અને પૃથ્વી પર જ નષ્ટ થઇ ગયા.
સર્વ લોકો,રાગ-દ્વેષ થી ઉઠેલા,સુખ-દુઃખ ના ભ્રમથી,ધરતીના દરમાં રહેલ કીડાઓ જેવા થઇ ગયા છે. જે પુરુષને "આ સારું છે અને આ ખરાબ છે" એવા આકારો-વાળા-સંકલપો-રૂપી-ઝાંઝવાનાં જળ, સત્ય-જ્ઞાન-રૂપી-વરસાદ થી શાંત થઇ ગયા હોય તે પુરુષનું જ જીવવું સફળ છે. આવી રીતે સત્ય નો બોધ પ્રાપ્ત થવાથી,સંકલ્પો શાંત થઇ જાય છે. "હું-રૂપ-આત્મા" કે જે અખંડ ચૈતન્ય-રૂપ છે તેને હું પ્રણામ કરું છું.
જગતને પ્રકાશ આપનાર,હે,દેવ,આત્મા, અહો,તમે ઘણા કાળે જાણવામાં આવ્યા છો,મળ્યા છો,ઉદય પામ્યા છો અને હું,વિકલ્પોમાંથી દૂર થાઉ એ માટે આવ્યા છો. હવે,તમે જે છો તે જ હું છું-હું તેમને પ્રણામ કરું છું.
હે, હું-રૂપ-આત્મા, તમે કે જે અંત વિનાના છો,જે આનંદ-રસથી ભરપૂર છો,બ્રહ્માદિના પણ પ્રકાશક છો, અને જે સર્વ થી ન્યારા છો-તેમને હું પ્રણામ કરું છું. મારું પોતાનું જ સ્વરૂપ,કે જે સંકલ્પો-રૂપી આવરણ ટળી જવાને લીધે,આવરણ વિનાના પૂર્ણ ચંદ્ર જેવું થયું છે, અને જે,પોતાના જ આનંદ-રસથી ભરપૂર છે-તથા-બીજા કોઈના આધાર વિના પોતાથી જ રહેલું છે, તે સ્વયં-પ્રકાશ છે, અને સ્વતંત્ર છે-તેને હું પ્રણામ કરું છું.
(૩૫) પ્રહલાદે સાક્ષાત્કાર કરેલા સ્વરૂપનું નિરૂપણ કર્યું અને સંસારના બંધનો ને ધિક્કાર્યા
પ્રહલાદ (સ્વગત) બોલે છે કેઆ જગતમાં જે કંઈ છે તે સઘળું આત્મા જ છે,કે જે,આભા વિકારો થી રહિત છે.અને "સર્વ-રૂપ-પણાનો તથા સર્વનો" અપવાદ થતાં બાકી રહેનારું, કે જેનું નામ "ૐ" છે,એ એક જ નામ તેને માટે યોગ્ય છે.
આ ચૈતન્ય-રૂપ આત્મા દેહમાં રહેલો હોવા છતાં, મેદ, અસ્થિઓ,રુધિર-વગેરે થી ન્યારો (જુદો) છે, સૂર્યાદિ-ની અંદર પણ રહેલો છે, એટલે કે સૂર્ય વગેરે ને પણ તે ચૈતન્ય) પ્રકાશ આપે છે અને પોતે પ્રકાશમય છે. આ આત્મા પોતાની સત્તાથી જ અગ્નિ ને ઉષ્ણ અને જળ ને શીતળ કરે છે, જેમ,રાજા ભોગોને બનાવીને તેઓને ભોગવે છે, તેમ,આત્મા પોતાની સત્તાથી જ ઇન્દ્રિયોના વિષયો બનાવીને ભોગવે છે,હકીકતમાં તો તે આત્મા નિષ્ક્રિય છે, છતાં,વાયુ-આદિ-રૂપે સર્વદા દોડ્યા કરે છે,કાળ-રૂપે ચાલ્યો જાય છે, તો પણ કુંભારના ચાકડાની જેમ પોતાના ઠેકાણેથી ખસતો નથી,શાંત છે, અને વ્યવહારો કર્યા કરે છે. આમ,વ્યવહારો કરવા છતાં તે વ્યવહારોમાં લપાતો (આસક્ત થતો) નથી.
તે આત્મા પૂર્વે કરેલાં કર્મોના ફળોથી,હાલમાં લપાતો નથી,કે હાલમાં કરવામાં આવતા કર્મોના ફળોથી ભવિષ્યમાં લેપાવાનો નથી.આ લોકમાં,પરલોકમાં તથા બંને લોકની સંધિમાં આત્મા શુભાશુભ કર્મો ને ભોગવે છે, તો પણ વાસ્તવિક રીતે તે સઘળી,વસ્તુઓનો "સાક્ષી" હોવાથી કશું ભોગવતો પણ નથી. આત્મા પોતે જ સઘળા બ્રહ્માંડો-રૂપે થતા બ્રહ્મા થી માંડીને તરણા સુધીના સઘળા પદાર્થ-રૂપે થાય છે, અને આમ થઈને પોતે,સર્વ બ્રહ્માંડોને તથા બ્રહ્મા-આદિ સધળાને (નિર્લિપ્ત રીતે) વટીને રહેલો છે.
આ આત્મા વાયુ કરતાં પણ વધુ ગતિવાળો છે, તો ઝાડના પૂંઠા કરતાં પણ અત્યંત નિષ્ક્રિય છે અને, આકાશ કરતાં પણ અત્યંત નિર્લેપ છે.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |