Page Text
________________
128
જેમ પતંગિયું-અગ્નિની શિખાઓમાં આસક્ત થાય છે તેમ,હું આ-દેશકાળ ના વિભાગ-વળી અને ધગધગતી "વિષય-સુખ" નામની જવાળાઓમાં આસક્ત થયો છું. અને તેનું પરિણામ કેવું છે? તે વિષે હું વિચારતો નથી. નિરંતર ભડભડ બળતા રૌરવ-નરકના અગ્નિઓમાં લોટવું,એ કદાય સારું, પણ આ ઘડીવારમાં બળતરા આપનારી અને ઘડીવારમાં ઠંડક આપનારી, સંસારની વૃત્તિઓમાં લોટવું એ તો સારું નથી જ. કેમકે નિરંતર થતો દુઃખ નો ભોગ,અભ્યાસ પડી જવાને લીધે સહી શકાય છે, પણ વચમાં અભ્યાસ છૂટી જાય અને ફરીથી દુઃખ આવે તો-તે-સહન થઇ શકતું નથી.
આ સઘળો સંસાર દુઃખ-ભોગોની પરાકાષ્ઠા-રૂપ કહેવાય છે, તો તેમાં મધ્યમાં પ્રાપ્ત થયેલા દેહમાં - સુખ તો કેમ જ મળે? જે મનુષ્ય ને ખગ નો પ્રહાર થયો હોય (વધુ દુઃખમય સ્થિતિમાંથી પસાર થયો હોય) તે મનુષ્ય ચાબખા ના પ્રહારને (થોડી ઓછી દુઃખમય સ્થિતિને) ખડગના પ્રહાર કરતાં મધુર માને છેતેવી રીતે મોટા સ્વાભાવિક દુઃખરૂપ સંસારમાં પડેલા લોકો,ધન-વગેરેની ખટપટોનાં દુઃખ ને મધુર માની લે છે.
કાષ્ટની તથા ઢેફાંની સ્થિતિ (જડ) જેવી સ્થિતિ-વાળા દેહમાં હું ઉત્તમ-અધમ-પણાની કલ્પના કર્યા કરું છું, તેથી હું પણ અત્યંત વિચાર-વિનાના મૂર્ખ લોકોમાં ગણાવા યોગ્ય જ થઇ ગયો છું. આ સંસાર-રૂપી વૃક્ષ સંકલ્પો-રૂપી હજારો અંકુરો વાળું છે,શરીરો અને ભવનો આદિ-રૂપ હજારો શાખાઓ વાળું છે,સુખ-દુઃખ-રૂપી ફળો-વાળું છે, અને રાગ-દ્વેષાદિ-રૂપી અનેક પલ્લવો વાળું છે. મન જ તેનું મોટું મૂળ છે.હું ધારું છું કે-સંકલપો નો ઉપશમ (નિવૃત્ત) કરીને-એ મન ને જ સુકવી નાખું, તો આ સંસાર-રૂપી વૃક્ષ પણ સુકાઈ જ જાય.
આ મન-રૂપી વાંદરાની લીલાઓ દેખાવ-માત્રમાં જ રમણીય છે, પણ પરિણામે વિનાશ ઉપજાવનારી છે. એમ મારા જાણવામાં આવ્યું છે. તો હવે તેમાં હું રમીશ જ નહિ. આશાઓ-રૂપી સેંકડો પાશોમાં પરોવાયેલી અને ચડતી-પડતી દશાઓ-રૂપી અનેક સંતાપો આપનારી સંસારની સ્થિતિઓને મેં ભોગવી લીધી હે-હવે તો હું વિશ્રામ જ લઈશ.
"હાય,હું માર્યો ગયો,હાય,હું ખરાબ થયો,હાય,હું મરી ગયો" એવી રીતે શોક કરવાનો વખત જતો રહ્યો છે, હવે હું ખેદ કરીશ નહિ.હવે તો હું જાગ્યો છું, અને પ્રસન્ન થયો છું. કારણકેઆ મન-રૂપી ચોર,હવે, મારી નજરે પડ્યો છે-કે જેણે મને લાંબા કાળ સુધી હેરાન કર્યો છે એટલે તે મન-રૂપી ચોરને હવે હું મારી જ નાખીશ.
હું ધારું છું કે મારા મન-રૂપી હિમની કણી-વિવેક-રૂપી સૂર્યના તડકાથી તરત જ પીગળી જશે અને ફરી પાછી કદી યે જામશે નહિ.મહાત્મા સિંદ્ધ-લોકોએ મને અનેક પ્રકારનાં વાક્યોથી ઉપદેશ આપ્યોતે બહુ સારું થયું.એથી તો હું આનંદની પ્રાપ્તિ અર્થે આત્માને અનુસર્યો છે. મને હમણાં આત્મા-રૂપી મણિ મળ્યો છે માટે હું બીજી તૃષ્ણાઓ ને ત્યજી દઈને, એકાંતમાં બેસીને,સુખ થી એ મણિને (આત્માને) જ જોયા કરીશ.
જેમ શરદ-ઋતુમાં પણ મેઘ,હિમાલય પર સ્થિર રહે છે તેમ-હું પણ આ રાજ્ય-ખટપટ ની વચ્ચે પણ (અનાસક્ત થઈને) સ્થિર રહીશ."આ દેહ હું છું, અને આ રાજ્ય તથા આ ધન વગેરે મારું છે" એ રીતના મારા મનમાં ફુરેલા અસત્યને બળ થી અત્યંત દૂર કરી નાખીને હવે હું શાંતિ પામું છું હે, વિવેક,આ સુખ મને તારા પ્રભાવ થી જ મળ્યું છે માટે તને પ્રણામ કરું છું.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |