________________
તા. 21-5-76
સંગઠિતપણે વિચારવું પડશે તમે સારી પેઠે દિલ ખોલી નાખ્યું છે પણ ત્યાર બાદ તો ગયે વખતે તો સારી પેઠે આ અંગે ચર્ચા થઈ ગઈ છે.
સંત વિનોબા શ્રી જે.પી. કરતાં શી રીતે આગળ છે? તે વિશે હવે ચર્ચીશું.
ગાંધીજી એક અસાધારણ વિભૂતિ થઈ ગઈ ગણાય. ભારત દ્વારા જગતને માર્ગદર્શન મળવાનું હતું તે શ્રીમદ્ પ્રતાપે વિભૂતિ મળી ગઈ. હવે વ્યક્તિગત વિભૂતિનો કાળ ગયો એટલે સંગઠિતપણે અને સંકલિતપણે વિચારવું પડશે.
- સંતબાલ
--
તા. 21-5-76 નોંધપોથીમાં વધુ કે ઓછું લખાયું તે અગત્યનું નથી, વ્યક્તિ અને વિશ્વનો તાળો કેટલો મળે છે તે અગત્યનું છે
નોંધપોથીમાં વધુ લખાય છે એ સાચું પણ વધુ કે ઓછું લખાય એ લખાણની વિશિષ્ટતા નથી. મૂળ તો એ લખાણમાં વ્યક્તિ અને વિશ્વનો તાળો મેળવવાનું મંથન અને ચિંતન કેટલું વધે છે, તેના ઉપર જ લખાણ ઓછું કે વધુ તેનો ફલિતાર્થ નક્કી થઈ શકે.
ફરી ફરીને ભારતનો ઇતિહાસ, ભારતની સંસ્કૃતિ, ભારતનું રાજકારણ, ભારતની પ્રજા અને ભારતીય પ્રજા સાથે વ્યાપક ધર્મભાવના જે તાણાવાણાની જેમ વણાયેલી છે, તેનો વિચાર ઊંડાણથી થશે તેમ તેમ હજુ મૌલિકતા ઊઘડતી જશે. બાકી નિખાલસપણે જે લાગે તે લખવું એ સારી ચીજ છે. પરંતુ લખતા પહેલાં એ વિચારના મૂળ બિંદુનો સંબંધ ક્યાં છે? તે તપાસવાથી વિશ્વમયતા અને વ્યક્તિત્વનો તાળો મેળવવામાં ઘણી મોટી મદદ મળશે એમ લાગે છે.
- સંતલાલ
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
