________________
૪૪
પૂના, 6-2-75
ઘડપણે ગુરુદેવનું સ્વાચ્યા એક દિવસ તેઓનાં પગના દુઃખાવાની વાત નીકળતાં ગુરુદેવ બોલ્યા : “પગે આમ ઠીક ચાલે છે, હરવા-ફરવામાં એકંદર હરકત નથી આવતી એટલે બીજ વાંધો નથી. બાકી જે થોડો દુઃખાવો અને પગ વળે છે, તે હવે પૂરે સારું થાય એમ લાગતું નથી. બીજું નવું લોહી પણ આ ઉંમરે આવે નહિ, એટલે પગ અત્યારે જેટલું કામ આપે છે તેટલું સમાધાન છે. વચ્ચે વાનગાંવ એકવાર ગયેલો ત્યારે પગનો ખ્યાલ વધુ આવ્યો; થોડો પ્રવાસ કરવો હોય તો થાય બાકી લાંબા પ્રવાસો ન થાય.”
ગુરુદેવની માનસિક સ્થિતિ અને જાગૃતિ એટલાં જબ્બર છે કે, આમ અનાયાસે વાત નીકળે ત્યારે યાદ-ખ્યાલ આવે કે “ગુરુદેવને શરીર દૃષ્ટિએ ઘડપણે હવે ગઢ ઘેર્યો છે. બેથી ત્રણ ઓપરેશન અગાઉ થયેલાં અને ઘેર-ઘેર માધુકરી-જાત જાતનો ખોરાક અને રાંધવાની રીત હોય ત્યાંનું ભોજન જીવનભર લેવાનું. બધાનો ખ્યાલ તેમજ સખત તપશ્ચર્યા અને કઠણ પાદવિહાર પ્રવાસો સમગ્ર રીતે કરતા, જે સ્વાથ્ય ગુરુદેવ આજે ધરાવે છે તે ખરે જ સુંદર છે, બીજા સાધુ કે યોગીની સરખામણીમાં જોકે આવા સુંદર સ્વાથ્યનું બીજું પ્રદાન કહી શકાય તેવું કારણ છે, “સદાય પ્રસન્ન રહેતું ગુરુદેવનું મન અને સ્મિત સભર રહેતું તેમનું મુખારવિંદ જોકે આવી શરીર મનની પ્રફુલ્લતા અને સ્કૂર્તિ, મહાપરિશ્રમ દીર્ઘકાળનો માને છે. આમ, છતાં પણ એક એવું પ્રેમ તત્ત્વ ગુરુદેવની સાધનામાં સ્વશરીર અને જીવન માટે અસ્તિત્વમાં જોવા મળે છે. અત્યારની તંદુરસ્તી પર વિચાર કરતાં કે, લોનાવલા સ્વામી દિગંબર માફક સાધના અને તપશ્ચર્યામાં, ગુરુદેવે શરીરને સૂકવી કે કરમાવી કૃષ કરી નાંખ્યું નથી કે નથી બીજા યોગીઓ માફક હઠગનાં સખત અને કંઈક તામસી પ્રયોગો અને ક્રિયાઓ કરી કે શરીર પર સંયમ અને તપશ્ચર્યાનાં નામે ખોટો જુલમ કે ત્રાસ વરતાવ્યો. ટૂંકમાં, મનરૂપી માંકડાને કાબૂમાં રાખવા, જરૂર હોય તેટલી જ સખતાઈ-યમ, નિયમ સાથે સપ્રમાણ તપશ્ચર્યા શરીર પર ગુરુદેવે રાખી વિવેક જાળવ્યો છે તેવું લાગે.
તા. 23-3-75
જેમને ફાળે જેટલું કામ નિસર્ગ મૈયાએ લેવું હોય તેટલું તેમનું મનતન, સાધક-સાધિકાનો પોતાનો એ માર્ગમાં શ્રદ્ધા ભર્યો પુરુષાર્થ ખરેખરો હોય તો નિસર્ગમૈયા પણ રાખતી જ હોય છે. જૈન શાસ્ત્રોમાં વ્રજ, વૃષભ રૂપે
શ્રી સશુર સંગે : વિશ્વને પંથે
