________________
પૂના, તા. 9-6-74 વિશ્વમયતાની વ્યાપક સમજ - વાવીએ અહીં, ઊગે બીજે એક વાર વિશ્વમયતાની વ્યાપક સમજ આપતાં ગુરુદેવ બોલ્યાં,
ભૌતિક વ્યવહારમાં જ્યાં જે વસ્તુ વવાય છે - બી રોપવામાં આવે છે – ત્યાં જ તે ઊગી નીકળે છે, એટલે કે સ્થળ બદલાતું નથી. આ સહુના સામાન્ય અને રોજિંદા અનુભવની વાત છે. એટલે “એટલે તે જ સ્થળે ઊગવું જોઈએ એવી દઢ અને પરંપરાગત આપણી વ્યવહારુ માન્યતા બંધાણી છે. ભૌતિક વ્યવહારની આ થીયરી' વિશ્વમયતામાં પૂર્ણપણે લાગુ પડતી નથી, કારણ આ માર્ગ “વિચારસૃષ્ટિ'નો છે, એટલે અદશ્ય જગતમાં પ્રત્યક્ષ સાધનો વગર અતિસૂક્ષ્મતાની સૂક્ષ્મ ક્રિયાનો છે. વાવીએ અહીં પણ તે ક્યાંક બીજે જ - દૂર દૂર – ઊગી નીકળે. એવું વિશ્વમયતામાં વારંવાર બનતું હોય છે. આમ દૂર દૂરનાં સ્થળે અહીં વાવેલો કે કરેલો વિચાર ફૂટેઊગે ત્યારે તો ફૂટેલો ફણગો ઓળખવા, સમજવા અને જાણવા માટે ખાસ દૃષ્ટિ જરૂરી છે. વિશ્વમયતાની-ઈશ્વરમયતાની આંખ આવવી જરૂરી છે. આ વાત બહુ ઝીણી છતાં સાધના માટે અગત્યની છે. વિશ્વમયતામાં સ્થળ–સમય બન્ને બજવે છે, દીર્ઘકાળ પછી-સ્મૃતિ શેષ થઈ ગઈ હોય ત્યારે-એનાં ફળ આવે છે, એટલે અનુસંધાન કરવું કે જાણવું મુશ્કેલ પડે છે. કર્મનો સિદ્ધાંત અને શ્રદ્ધા હોય અને વિશ્વમયતા સહેલી છે તે આ કારણે. “પૂર્વે કરેલાં કે અનુમોદેલાં, કર્મનું જ આ ફળ છે.' એમ તર્કવાળો માની શકતો નથી, પણ શ્રદ્ધાળુ માને છે એટલે સ્વસ્થ અને શાંત માને છે. આથી ઘટનાનો તાળો છેવટે તો મળી જ રહે છે તેથી કર્મો ખપતાં આવે છે.
પૂના, તા. 14-6-74 6.00 A.M. સંસ્થાના કાર્યકરો વિશેનું ઉદાર દૃષ્ટિબિંદુ રાખવાની જરૂર
“સંસ્થામાં કાર્યકરો આવે અને જાય તે સહજ છે – Natural છે. ગાંધીજીને આવા પ્રસંગો ઘણા આવતા અને અનુભવો થતા. એટલે કાર્યકરોનું આવવું-જવું નવી વસ્તુ નથી. સમજવાની વાત એ છે કે, સંસ્થા છોડી જનાર કાર્યકર બીજી રીતે પણ કેમ ઉપયોગી-સંસ્થા છોડ્યા પછી સંસ્થાને-થાય તે ઉદાર દૃષ્ટિબિંદુ અપનાવવું જોઈએ. કાર્યકર આપણને છોડે તેથી આપણે તેને મનથી ન છોડવો, તેની શક્તિઓનો સંસ્થા કાજે ક્યાંક આપણને ખપ લાગવાનો. આ તો જ બનશે જો વિશ્વમયતાને આપણે સમજતા થઈશું અને જીવનમાં લાવશું તો. પરદેશનાં અમુક કામો માટે
શ્રી ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
