________________
૨૦૧
ગૃહમુચ્યતે” તે સૂત્રનું રહસ્ય પચાવવું જરૂરનું છે અને તો ઘરમાં માત્ર પોતાના પત્નીને પૂર્ણ સ્વતંત્રતા આપે તે પતિ તરીકેનું પોતાનું પ્રાથમિક કર્તવ્ય છે. આ જમાનામાં નારી ગૌરવ માટે ડગલે અને પગલે વધુ પ્રયતોની જરૂર છે. ત્યારે ગૃહસ્થને પોતાનાં ધર્મપતીને આધીન થવું પડશે. વિકાસ વાસનાને પોષવાના કારણે જે આધીનતા રહે છે તે બાકીના સમયમાં રહે તોજ વિશ્વમયતાનો માર્ગ સરળ બની શકે. ગાંધીજીએ આ સિદ્ધિ મેળવી તો મનુબહેનના તેઓ સાચા માતા બની ગયા. અને સાચા અર્થમાં બ્રહ્મ (આત્મા) તરફના ચારી બની રહ્યા. સાચી બ્રહ્મચર્ય સાધના માટે પણ નારી પ્રત્યેની સાચી આધીનતા સાધી લેવી પડે છે.” તા. 7--80
સંતબાલા
પતિ-પતી વચ્ચે જ્યાં ઊંડે ઊંડે પણ વિકાર જાગતો હોય ત્યાં
નિખાલસતાથી પારસ્પરિક ખુલાસાઓ કરી લેવા
નરજાતિ અને નારીજાતિ વચ્ચેના મોહ સંબંધનું મૂળ મોટે ભાગે વાત્સલ્યના રૂપાળા નામ નીચે પણ વિકારમય વાસના હોય છે. સભાગ્યે આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમને માર્ગે જનાર એક પતીવ્રતધારકપતિ એવા પુરુષ માનવ માટે મુખ્ય આધાર અથવા મુખ્ય આડ પોતાનાં ધર્મપતીનાં હોય છે. એટલે જો પતિપતી પૂરેપૂરો નિખાલસ હોય ત્યાં પારસ્પરિક ખુલાસાઓ કરી લેવા, બીજા પાત્રો પાસે નહીં પણ પતિપતી વચ્ચે પતિએ પત્ની પાસે અને પતીએ પતિ પાસે. આ વાત ન છૂપાવતાં ખુલંખુલ્લા એકાંતમાં બન્નેનો મુડ હોય ત્યારે કહી દેવી - જોકે આમાં જોખમ ઘણું છે કારણ કે નિખાલસતાનો દુરુપયોગ થવાનો પતિપતી વચ્ચે પણ અસંભવ નથી. પરંતુ હાર્દિક એક્તામાં આ નિખાલતા ભૂલ કબૂલ કરનારને ઘણી મદદકર્તા નીવડી પડે છે. અને નિખાસલતાનો દુરુપયોગ આખરે આજ માર્ગે જવાથી સમૂળગો ટળી શકે છે. આથી જોખમ વેઠીને પણ અને શંકા, કુશંકા, વહેમ વ. ના ભોગ બનીને પણ આ નિખાસલતાનો પંથ ખેડી લેવો એકંદરે સાધના-સાધક જ બની રહે છે. અલબત્ત, બન્નેનું મુડમાં હોવું તે આ વાતો થાય તે વખતે અનિવાર્ય જરૂરી છે. કદાચ નર-નારીની હાર્દિક એક્તા વિશ્વપ્રેમના પાયામાં પ્રથમ સાધી લેવી જરૂરી થઈ પડે છે. પરંતુ પતિપતી વચ્ચે અથવા નર-નારી વચ્ચે પૂર્વગ્રહો
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
