________________
૧૬ એ ખામી આ ત્રણ સાધુ પુરુષોએ દૂર કરવાનું કાર્ય જરૂર કર્યું. એમ ગાંધીજીના ધર્મક્રાન્તિના કાર્યની સદ્ગત ગુરુદેવ કવિવર્ય નાનચંદ્રજી મહારાજશ્રી આગળ આવી ક્રાન્તિપ્રિય સ્થા. જૈન સમાજના સાધુ તરીકે તાલ મેળવ્યો ખરો! અને તેથી આ યુગે પણ કેટલીક ખામી પુરાઈ, પણ પછી સમસ્ત સાધુ વર્ષે ગાંધીજીની અહિંસક સમાજ રચનાની કૂચ ચાલુ રાખવા જેવી ચાલુ ન રાખી. પણ જૈનેતર હોવા છતાં ભગવાન મહાવીર પ્રત્યે ભક્તિ રાખી એ દિશામાં ગાંધીચીલો ચાલુ રાખ્યો અને આ જાગતિક પ્રશ્ન (ગાયના પ્રશ્નોમાં આમરણાંત અનશનનો સ્વયંસ્ફરિત સંકલ્પ વિનોબાજીએ પાર પાડવા પ્રયત્ન કર્યો. આ દૃષ્ટિએ તેમને ઉપવાસો ન કરવા પડે એ સ્ટ્રરણાથી એકવીશ ઉપવાસો સહેજે આવી પડ્યા. સારું થયું કે સંત વિનોબાજી પ્રિય મોરારજીભાઈની નૈતિક હિમ્મતને કારણે અગ્નિ પરીક્ષા પાર કરી ગયા. આ રીતે બધું ઠીક થયું. મારા મતે તો જૈન ધર્મની એમાં સાધુ પ્રધાનપણે હોવાથી, ઈજ્જત જતાં બચી ગઈ. એ એક મોટું કામ થયું. આથીજ આ એકવીશ ઉપવાસોમાં વ્યક્તિ તરીકે સંતબાલ જૈન મુનિ ગૌણ અને સંત વિનોબાનું પોતાનું સ્કુરણ મુખ્ય હોઈ તેઓ મુખ્ય અને તેના ટેકામાં તન, મન અને સાધનથી બધા જૈન ફિરકાઓ આગળ રહે તે વાત આ એકવીશ ઉપવાસોના નિમિત્તે સારી પેઠે પાર પડી એજ મોટા સંતોષની વાત ગણાય. બીજા આગળ એકવીસ ઉપવાસોનું જોખમ કશી વિસાતમાં ન ગણાય. તા. 2-6-79
સંતબાલ
નરનારી એકતા સામાન્ય રીતે લોહી-સંબંધોમાં અથવા પતિપત્ની સંબંધોમાં વ્યામોહ, મોહ અને રાગનો સવિશેષ સંભવ છે. તેથી વિચાર સંબંધોમાં કે કર્તવ્ય સંબંધોમાં એ લોહી સંબંધો પલટી જાય તે સારુ પ્રયત્નો કરવા. કેટલીક વાર આપણે જાતે આવા પ્રયત્નો ન કરીએ અને કુદરત મૈયા.આપણને એ સંબંધોમાંથી સાચે માર્ગે (એટલે કે કર્તવ્ય સંબંધ અથવા વિચાર સંબંધને માર્ગે વાળવા માંગતી હોય તો આપણાં એ નજીકના સંબંધીઓ પ્રત્યે કાં તો તેમની અને કાં તો આપણી ધૃણા (અથવા નફતર) થાય અથવા તેઓ કાં તો આપણો સંબંધ છોડે અથવા આપણે તેઓનો સંબંધ છોડીએ તેવા કારણો હેજે હેજે
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
